Aktualności: Już wkrótce, ósmego kwietnia, wybory do Triumwiratu TPZN!

  • 29 Marca 2024, 15:43:40

Zaloguj się podając nazwę użytkownika, hasło i długość sesji

Autor Wątek: Filip I i upadek Imperium Seleucydów  (Przeczytany 14457 razy)

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

borsuk1977

  • Rada Oficerów TPZN
  • Gaduła
  • *
  • Wiadomości: 1 737
  • Nemo est mortalium, qui sapiat omnibus horis
Filip I i upadek Imperium Seleucydów
« dnia: 11 Kwietnia 2012, 20:26:32 »
Tytułowy Filip to Filip I Filadelfos, który panował (a raczej współrządził) częścią ogromnego niegdyś Imperium Seleucydów w latach 95 p.n.e. - 83 p.n.e. Zanim jednak do tego doszło Imperium pogrążyło się w długotrwałej wojnie domowej, która zakończyła się upadkiem dynastii i podporządkowaniem Syrii - Rzymowi (w 63 r. p.n.e. Syria została prowincją Rzymu).

Mniej więcej od roku 114/113 p.n.e. w wyniku wojny domowej pomiędzy braćmi przyrodnimi ze strony matki - Kleopatry Thei (swoją drogą żony aż trzech władców seleukidzkich): Antiochem VIII Gryposem (Krzywonosym) a Antiochem IX Kyzikenosem (swój przydomek Antioch IX wziął od miasta Kyzikos, gdzie się wychowywał), państwo Seleucydów było podzielone pomiędzy nimi. I tak, Antioch VIII swoją władzę sprawował na terenach tzw. Syrii właściwej, zaś Antioch IX nad pasem nadbrzeżnym i tzw. Celesyrią. Jednakże żaden z nich nie zamierzał porzucać myśli o władzy nad całym państwem.

W roku 96 p.n.e. (prawdopodobnie latem), Antioch VIII został przypuszczalnie zamordowany w wyniku spisku inspirowanego ze strony przyrodniego brata (chociaż niewykluczone, że umarł z przyczyn naturalnych), a jego formalnym następcą został najstarszy syn - Seleukos VI Epifanes. W tym samym czasie Antioch IX pojął za żonę Kleopatrę V Selene, a wcześniej żonę Antiocha VIII, która tym samym chciała zakończyć dynastyczny konflikt. Tego kroku nie zaakceptował Seleukos VI, który zebrał armię i na początku 95 r. p.n.e. pokonał Antiocha IX, który zginął podczas bitwy. Ta wygrana niczego jednak nie zmieniła, gdyż wkrótce role się odwróciły i to następca Antiocha IX - jego syn Antioch X Eusebes Filopator (kochający ojca), który poślubił swoja macochę Kleopatrę Selene, zmusił Seleukosa VI do ucieczki do Mopsuestii. Latem roku 94 p.n.e. Seleukos VI został oblężony w Mopsuestii przez wojska Antiocha X i zabity (podobno został spalony żywcem). Sam konflikt jednak daleki był od końca, gdyż po śmierci Seleukosa VI jego miejsce zajął rodzony brat - Antioch XI Epifanes Filadelfos. Tenże wraz z braćmi: Filipem I Filadelfosem (byli bliźniakami?) i Demetriuszem III Eucaerusem, uderzył na Antiochię. Kampania ta zakończyła się jednak ostatecznie klęską, a sam Antioch XI ratował się ucieczką, podczas której utonął w Orontesie, w trakcie przekraczania go na koniu w roku 92 p.n.e. Na placu boju pozostali Antioch X oraz jego przeciwnicy bracia Filip I i Demetriusz III.

Około roku 90/89 p.n.e. Antioch X został zaatakowany przez wojska partyjskie Mithridatesa II Wielkiego i pokonany (prawdopodobnie zginął, chociaż inne źródła wskazują na jego śmierć dopiero w 83 r. p.n.e. w wyniku najazdu ormiańskiego króla Tigranesa II), a jego ziemie przejął Filip I. Tymczasem brat Filipa I - Demetriusz III uwikłał się w wojnę z królem Judei - Aleksandrem Janneuszem, wspierając powstańców (został o to przez nich poproszony). Jego wojska pokonały Janneusza w okolicach Sychem, a on sam ukrył się w górach. Wkrótce jednak buntownicy obrócili się przeciwko Demetriuszowi III i uznali, że lepiej żeby krajem władał okrutny rodak niż Seleucyda i przyłączyli się do walki po stronie Aleksandra, który ostatecznie zatriumfował nad Demetriuszem. Około roku 88 p.n.e. doszło do kłótni pomiędzy braćmi (Filipem I i Demetriuszem III) o władzę, w wyniku czego wybuchła wojna domowa pomiędzy nimi. Filip I pokonał Demetriusza III głównie dzięki pomocy Partów, którzy udzielili mu wsparcia. Demetriusz III został przez nich uwięziony i zmarł w niewoli w roku 88 p.n.e. Ta wygrana stawiała Filipa I przed szansą ostatecznego przejęcia władzy nad całym pozostałym terytorium Syrii, jednakże ostatni z jego braci i synów Antiocha VIII - Antioch XII Dionizos przejął kontrolę nad stolicą Demetriusza III - Damaszkiem. Taka sytuacja utrzymała się aż do lat 84-83 p.n.e. kiedy to obaj utracili władze na rzecz władców zewnętrznych. Antioch XII wdał się w wojnę z królem Nabatejczyków - Obodasem I, w wyniku której poniósł śmierć, a Damaszek został zajęty przez Nabatejczyków (84 r. p.n.e.). Natomiast Filip I został pokonany przez wojska ormiańskie Tigranesa II, który włączył pozostałości Imperium Seleucydów do swego państwa (83-69 r. p.n.e.).

Te wydarzenia były praktycznie końcem dynastii panującej Syrią od ponad 200 lat - ostatni Seleucydzi (Filip II Philoromaeus - syn Filipa I oraz Antioch XIII Asiaticus - syn Antiocha X) byli już tylko nic nie znaczącymi pionkami w rękach rzymskiego wodza Pompejusza. Prawdopodobnie w latach ok. 70-60 p.n.e. władzę nad niewielkim obszarem (kilka miast?) sprawował również Seleukos VII Kybiosaktes - syn Antiocha X, jednak niewiele wiadomo na jego temat (dopiero stosunkowo niedawno odnaleziono bite przez niego i jego matkę Kleopatrę V Selene monety).

Niejako "sprawcą" całej tej, zresztą dość karkołomnej próby przybliżenia dziejów upadku Imperium Seleucydów jest jeden z moich ostatnich nabytków - tetradrachma tytułowego Filipa I Filadelfosa (Philadelphusa). Filadelfos oznacza mniej więcej tyle co "kochający swego brata". A oto i sam sprawca zamieszania:

http://img27.imageshack.us/img27/4209/20120411190552.jpg
Filip I i upadek Imperium Seleucydów


http://img829.imageshack.us/img829/2539/20120411190748.jpg
Filip I i upadek Imperium Seleucydów


Srebrna tetradrachma
waga: 15,597 g.
średnica: 24 mm.
Mennica: Antiochia nad Orontesem (lata 89-83 p.n.e.)

Awers:
głowa Filipa I w diademie zwrócona w prawo

Rewers:
Zeus siedzący na tronie i trzymający w prawej dłoni Nike a w lewej sceptr zwieńczony kwiatem lotosu, napis: ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΦΙΛΑ∆ΕΛΦΟΥ (BASILEWS FILIPPOU EPIFANOUS FILADELFOU)

Numery referencyjne: SMA 447, Houghton 394v.
« Ostatnia zmiana: 11 Kwietnia 2012, 22:23:31 wysłana przez borsuk1977 »
TPZN nr 46
Pozdrawiam Paweł

Julek C

  • Gaduła
  • ****
  • Wiadomości: 1 570
Odp: Filip I i upadek Imperium Seleucydów
« Odpowiedź #1 dnia: 12 Kwietnia 2012, 12:11:00 »
Niezły kawał historii i moneta z naprawdę wysokiej półki . Tak jak prawie każde imperium Selucydzi zniszczyli sami swoje królestwo . I tak koło historii zatoczyło niezwykły krag . Dziś potomkowie selucydów na tej samej ziemi przelwewaja bratnią krew w walce o władzę . Jakie to smutne :( .
« Ostatnia zmiana: 12 Kwietnia 2012, 12:13:02 wysłana przez Julek C »

Hermogenes

  • Stały bywalec
  • ***
  • Wiadomości: 683
    • TWNA na Facebooku
Odp: Filip I i upadek Imperium Seleucydów
« Odpowiedź #2 dnia: 14 Kwietnia 2012, 00:17:30 »
Chairete!

Cieszę się, że kol. borsuk1977 poszedł w ślady Andrzeja i Pawła, by do swego nowego (i zarazem znakomitego) zakupu dodać ciekawy rys historyczny, będący niezbędnym kontekstem do pełnego odczytania przekazu monety. Pański nabytek również smakowity. Exempli gratia załączam zdjęcie mojego Filipa I Filadelfosa wybitego zapewne w Tarsie - typ SNG Spaer 2818 - waga: 15, 03 g - jak widać, zwłaszcza rewers różni się dość wyraźnie od monety ze stołecznej Antiochii, a i portret na awersie ukazuje Seleukidę nieco młodszego i szczuplejszego...

Pozdrawiam

B.A.

Aurelius

  • Członkowie TPZN
  • Stały bywalec
  • *
  • Wiadomości: 685
Odp: Filip I i upadek Imperium Seleucydów
« Odpowiedź #3 dnia: 14 Kwietnia 2012, 21:17:40 »
Piękna moneta i jeszcze piekniejszy opis kolego Borsuku! Okaz Bartkowy też miły dla oka  :)

borsuk1977

  • Rada Oficerów TPZN
  • Gaduła
  • *
  • Wiadomości: 1 737
  • Nemo est mortalium, qui sapiat omnibus horis
Odp: Filip I i upadek Imperium Seleucydów
« Odpowiedź #4 dnia: 14 Kwietnia 2012, 22:11:08 »
Zaiste monetka kolegi Hermonegesa wzbudza zachwyt i skłania do wzmożenia poszukiwań :)
TPZN nr 46
Pozdrawiam Paweł

Hermogenes

  • Stały bywalec
  • ***
  • Wiadomości: 683
    • TWNA na Facebooku
Odp: Filip I i upadek Imperium Seleucydów
« Odpowiedź #5 dnia: 14 Kwietnia 2012, 23:40:00 »
Cytuj
Zaiste monetka kolegi Hermonegesa wzbudza zachwyt i skłania do wzmożenia poszukiwań

Dziękuję i vice versa: chętnie wzbogaciłbym się o równie ładną, jak Pańska, tetradrachmę z mennicy w Antiochii...

Pozdrawiam

B.A.

Hermogenes

  • Stały bywalec
  • ***
  • Wiadomości: 683
    • TWNA na Facebooku
Odp: Filip I i upadek Imperium Seleucydów
« Odpowiedź #6 dnia: 27 Kwietnia 2012, 20:32:28 »
Chairete, o Filoseleukidoi!

Nie mogłem się oprzeć zakupieniu do mojego zbioru monet seleukidzich tetradrachmy ojca Filipa I Filadelfosa, wspomnianego już przez kolegę Borsuka1977, Antiocha VIII Gryposa, który wprawdzie panował dość długo, gdyż w latach ok. 125 - 96 przed Chr., lecz do 121 lub 120 r. z matką Kleopatrą Theą (tj. Boginią), zaś w 116 r. powrócił do Syrii jego przyrodni brat, Antioch IX i Seleukidzi po raz kolejny pogrążyli się w wojnie domowej... Kleopatrę pozbawił życia, lecz czyn matkobójcy częściowo usprawiedliwia fakt, że Kleopatra nie zawahała się zamordować (oczywiście nie osobiście) swego starszego syna - Seleukosa V, noszącego, o zgrozo, przydomek Filometer (tj. Kochający matkę). Z przyrodnim z kolei bratem Antioch VIII nie mógł sobie poradzić do końca swych rządów.
Do historii przeszedł jednak nie jako wybitny wódz lub zręczny polityk, lecz przede wszystkim jako władca wydający wspaniałe uczty. Atenajos, powołując się na Posejdoniosa, opisał przyjęcie towarzyszące zorganizowanych przez Antiocha igrzyskom w Dafne (Uczta mędrców V 46 = 210d):
"Na wstępie rozdzielał kawały niepokrojonego mięsa, a następnie żywe gęsi, zające i gazele. Rozdawano też ucztującym złote wieńce oraz mnóstwo srebrnych naczyń, niewolników, koni i wielbłądów. Obowiązkiem każdego [obdarowanego] było dosiąść wielbłąda i pić, a także przyjąć w darze tego wielbłąda wraz z tym, co znajdowało się na nim, oraz stojącym obok niewolnikiem" (przeł. K. Bartol i J. Danielewicz).

Czyż nie chcielibyście zostać zaproszeni przez władcę, którego poniższa tetradrachma (typ SNG Spaer 2556) została wybira w Tyrze między 108 a 96 r., waży 15, 20 g, aw. przedstawia popiersie władcy w diademie w prawo w wieńcu dookoła, rw. Zeusa Uranosa siedzącego w lewo, trzymającego wieńczącą go Nike i długie berło, z obu stron legenda: BAΣIΛEΩΣ ANTIOXOΥ EΠIΦANOΥΣ [czyt. "Basileos Antiochu Epifanus", tj. "Króla Antiocha Dostojnego"] - całość otoczona wieńcem.

borsuk1977

  • Rada Oficerów TPZN
  • Gaduła
  • *
  • Wiadomości: 1 737
  • Nemo est mortalium, qui sapiat omnibus horis
Odp: Filip I i upadek Imperium Seleucydów
« Odpowiedź #7 dnia: 27 Kwietnia 2012, 22:40:18 »
Ładniutka :) Gratulacje !!! Ja jakoś pomimo kilku prób jeszcze nie ustrzeliłem tegoż władcy, a dzisiaj o włos przegrałem bardzo ładną tetrę Aleksandra I Balasa, notabene pierwszego męża Kleopatry Thei, z którym pięknie prezentowała się na ówczesnych monetkach :)
TPZN nr 46
Pozdrawiam Paweł

Mutaxi

  • Członkowie TPZN
  • Stały bywalec
  • *
  • Wiadomości: 228
  • Sine Cerere et Baccho friget Venus
Odp: Filip I i upadek Imperium Seleucydów
« Odpowiedź #8 dnia: 03 Maja 2012, 12:42:18 »
Salvete Amici,

serdecznie gratuluję Wam wam obu pięknych i ciekawych monetek, a nam pięknych opisów, dobra robota Borsuku i Bartku,

Pozdrawiam

Andrzej


 

R E K L A M A
aukcja monet