TPZN - Forum numizmatyczne
Ogólnie o numizmatyce => Dyskusje numizmatyczne => Wątek zaczęty przez: Matt w 03 Stycznia 2017, 22:22:17
-
Nie wiem czy kogoś to zainteresuje, ale czytam właśnie monografię poświęconą Erykowi I Pomorskiemu, królowi Unii Kalmarskiej i ku mej radości znalazłem tam też parę słów o mennictwie tego króla, przetłumaczyłem na szybko i wrzucam tutaj, a nuż ktoś przeczyta :-)
Lata dwudzieste XV wieku, Dania, Unia Kalmarska.
Miasta Hanzy wciąż skarżyły się na politykę monetarną króla Eryka *, która faktycznie nie była najlepsza. Królowa Małgorzata ** w czasie swego panowania przeprowadziła w Danii reformę monetarną i nakazała bić monety srebrne na wzór angielski, nazwane szterlingami (w tekście: Sterling). Monety te miały swoją wartością odpowiadać czterem fenigom (w t.: Pfennig). Hanzeaci mieli jednak inne zdanie na ten temat, według nich nowy szterling był wart tylko trzy fenigi.
Przez pierwsze dziesięć lat swojego panowania Eryk nie ruszał reformy swojej matki, zwłaszcza że dobrze ona o to zadbała. Wciąż więc bito wprowadzone przez nią szterlingi.
Popadając jednak w coraz większe tarapaty finansowe nakazał Eryk, w 1422 roku, od tej chwili miast srebrnych szterlingów bić monety miedziane, które nazwał "miedzianymi szterlingami" (w t.: cuprei sterlingi). To wzburzyło już nie tylko Hanzeatów, ale i samych Duńczyków.
Tę sytuację, niekorzystną dla Danii oraz jej stosunków handlowych, usiłowała rozstrzygnąć królowa Filippa ***. Miedziaki wycofane zostały już w 1423 roku, zaś ósmego października 1424 roku Filippa zawarła umowę z Hanzaetami, umowę która miała zakończyć spór o kiepskie monety Eryka. (od sierpnia 1423 r. do maja 1425r. Eryk przebywał poza granicami Unii, władzę przekazawszy uprzednio swej małżonce)
Stare monety zostały zdewaluowane, co obniżyło wartość dawnych cztero-fenigówek tylko do wartości dwóch. Filippa zagwarantowała także Hanzeatom bicie monet o takiej samej wartości jak ichnie. To miało nastąpić przede wszystkim dzięki wprowadzeniu nowych sześcio-fenigówek. Wybito ich jednak prawdopodobnie tak niewiele, że prawie nie było ich w obiegu. Wybijano je, jako szóstaki (w t.: sösling), w Lundzie i do dziś znanych jest tylko 5 egzemplarzy.
Nie wiadomo, czy król Eryk próbował jeszcze wracać do pomysłu miedziaków. W każdym razie jednak, po latach, nakazał bić tzw. groter, albo dziewięcio-fenigówki, których zawartość srebra była jednak tak niska, że w żaden sposób nie odpowiadały one założonej wartości.
Większość szwedzkich monet, wybitych za czasów panowania Eryka, które weszły do obiegu w latach ok. 1430 - 1440, nosiła inskrypcję "Ericus Rex D(acie) S(vecie) N(orvegie)".
W jednej ze szwedzkich publikacji numizmatycznych znajdują się następujące słowa: "Kuriozalnym nazwać można fakt, że robotnik fizyczny ok. roku 1430 zarabiał 3 i 1/2 ortuga (w t.: Örtugar) dziennie. Za kufel gotlandzkiego piwa (1,3 L) zapłacić trzeba było dwa fenigi (w t.: Penningar). W tym samym czasie organy (do grania :-) kosztowały 60 marek. Najstarszy ortug Eryka, ze Sztokholmu, na awersie ma ukoronowaną głowę, na rewersie natomiast literę E powyżej małego krzyża." ****
* Eryk I Pomorski - ur. 1382 w Darłowie (obecnie w woj. za-pomorskim) zm. 1459 także w Darłowie. Syn księcia Warcisława VII z rodu Gryfitów oraz Marii Meklemburskiej. Adopotowany przez swą cioteczną babkę, królową duńską Małgorzatę, w 1389r. zostaje królem Norwegii, w 1396r. także Danii i Szwecji. 17 czerwca 1397r. w mieście Kalmar obrany uroczyście na władcę powstałej właśnie unii tych trzech państw. Do 1412 roku, czyli do śmierci Małgorzaty, współrządzi z nią.
** Margrete I Valdemarsdatter - ur. 1353 w Søborg, zm. 1412 we Flensburgu. Córka króla duńskiego Waldemara IV Atterdaga, siostra Ingeborgii, matki Marii, matki Eryka. Eryk był tym samym, ze strony matki, prawnukiem króla Waldemara, a także Albrechta II księcia Meklemburgii. Droga Eryka do władzy to prawdziwe spaghetti dynastyczne :-)
*** Philippa Lancaster - ur. 1393/4 w Peterborough, zm. 1430 w Vadstenie. Córka króla
angielskiego Henryka IV Lancastera. Od 1406 roku małżonka Eryka.
**** Przypis do ostatniego cytatu, z książki: Kenneth Jonsson, Ulf Nordlind, Jan Wisehn (Hrsg)): Myntningen i Sverige, 995-1995, Numismatiska Middelanden XL. Svenska Numismatiska Föreningen Stockholm 1995, S. 111.
Fragment zaczerpnięty z książki Heinza Barüske - Erich von Pommern. Ein Lebensbild. Wyd. Hinstorff, 1997r. ISBN 3-356-00721-1
I jako ciekawostka link do monetki wspomnianej w tekście:
http://wcn.pl/archive/43399?q=eryk+pomorski