TPZN - Forum numizmatyczne
Pieniądz w Polsce => Od roku 1918 do dziś => II RP, WMG i IIWŚ => Wątek zaczęty przez: Chalupski w 13 Maja 2019, 18:34:31
-
Nike, to pierwsze masowo bite monety II RP z napisem na rancie. Napis „SALUS REIPUBLICAE SUPREMA LEX” - dobro Rzeczpospolitej najwyższym prawem.
Początkowo mennica tłoczyła napis na maszynie, w której krążek pod dużym naciskiem toczono po płaskiej kliszy z wypukłymi literami. Maszyna miała zbyt małą wydajność opracowano więc nowe, wydajniejsze urządzenie, w którym klisza z napisem miała kształt krążka.
W momencie, gdy przygotowywałem do druku mój katalog monet II RP miałem niewiele danych o wariantach napisu na rancie. Napisałem wtedy, że:
Na pięciozłotówkach z Nike można zaobserwować różne warianty napisu na rancie. Podstawowe dwa, to
I. przerwa między LEX i SALUS ma 10 milimetrów,
II. przerwa między LEX i SALUS ma 18 milimetrów.
Istnieją też monety, na których odstęp ten wynosi 8 lub 13 mm. Wariant I znajdujemy na Nike bitych zarówno w Warszawie, jak i w Brukseli. Można z tego wnioskować, że i tu i tam używano krążków z jednego źródła.
Zostałem niedawno zapytany:
Czy istnieją jakieś źródła , które by ten temat zgłębiał ? Dlaczego mamy różne odległości ? Jaki udział procentowy jest danych monet pod względem wariantów odległości ? Czy charakterystyczne fale, które występują czasami na rantach są powiązane z którymś konkretnie wariantem odstępu ?
Moje pięciozłotówki z Nike przedstawiają się tak:
1928 - Bruksela
7 mm
9 mm
1928 - Warszawa
9 mm - znak mennicy 1,2 mm od stopy
12 mm - znak mennicy 1,7 mm od stopy
10 mm i 14 mm - znak mennicy 2,1 mm od stopy
1930
13 mm
1931
14 mm
Rocznika 1932 nie mam
Ponieważ nie mam dostępu do dużej ilości tych monet, a zdjęcia i opisy w ofertach aukcyjnych nie niosą potrzebnych informacji, proszę o zmierzenie odległości między LEX, a SALUS (od prawej krawędzi X do lewej krawędzi S) i podzielenie się wynikami w tym wątku. Może uda się coś ciekawego z tego wywnioskować.
-
1928 Bruksela - 7mm
-
Zakladam, ze mierzenie jest po obwodzie,
1931 - 14 mm
1928 warszawa
2 x 14 mm - niestety nie jestem pewien co do odleglosci stopy od znaku mennicy - cos okolo 2 mm
mam jeszcze kilka Nike z 1928 w innym pudelku - postaram sie niedlugo podac info
Tomek
-
Zakladam, ze mierzenie jest po obwodzie,
Tak, po obwodzie.
Dziękuję.
-
9 mm - Bruksela
9 mm - Warszawa
2x14 mm - Warszawa
Co do odległości znaku - nie mierzyłem
Tomek
-
I ostatnia: Warszawa, 1928 9 mm I znak bardzo blisko stopy
-
Dziękuję
Zbieram wszystkie Wasze odpowiedzi. Mam nadzieję, że będzie ich więcej. Jutro tę samą prośbę umieszczę na blogu. Tam też pokażę zbiorcze zestawienie (oczywiście dam tu link do niego).
-
Sztandar to ten sam krążek. Można jego też rozpatrywać tak jak krążki dla Nike.
-
Sztandar to ten sam krążek. Można jego też rozpatrywać tak jak krążki dla Nike.
Tak, ale dla mnie ciekawsza jest Nike i powiązanie wariantów napisu na rancie z rocznikami i wariantami stempla rocznika 1928. Czy takie powiązania istnieją, a jeśli tak, to jakie są.
-
Tu trzeba sprawdzać kompleksowo kilka rzeczy na raz, tak w tabeli:
1. odległość LEX SALUS
2. skrętka
3. waga
4. otok z kresek/kropek awers
5. otok z kresek/kropek rewers
6. kropki w koronie orła
7. zdwojenia
8. pierwsze "S" w SALUS = drugie "S" w SALUS
9. odległość znaku od stopy
10. głębokość wybicia napisu na rancie, czyli czy "A" ma kropkę w trójkącie
11. wklęsłość podstawy "L"
edit: kosmetyka
-
Tu trzeba sprawdzać kompleksowo kilka rzeczy na raz, tak w tabeli:
1. odleglosc LEX SALUS
2. skrętka
3. waga
4. otok z kresek/kropek awers
5. otok z kresek/kropek rewers
6. kropki w koronie orła
7. zdwojenia
8. pierwsze "S" w SALUS = drugie "S" w SALUS
9. odległość znaku od stopy
10. głębokość wybicia napisu na rancie, czyli czy "A" ma kropke w trójkącie
11. wkleslosc podsrawy "L"
W takie szczególiki to będzie można się bawić, jeśli uda się potwierdzić istnienie korelacji w podstawowym zakresie.
-
12. kształt znaku mennicy: strzałka, rybka, łódka
13. kropki w koronie
14. niedobita ostatnia "1" w 1931
15. zdwojona data pionowo
16. zdwojona data poziomo
PS. Podobne ćwiczenie można dodatkowo zrobić dla sztandar bicie płytkie i sztandar bicie głębokie. Jako referencja dla nike 1928/30.
-
Dziś umieściłem na blogu krótkie podsumowanie akcji.
https://zbierajmymonety.blogspot.com/2019/06/5-zotych-nike-napis-na-rancie.html
-
Witam Panów
Też przeprowadziłem kwerendę (troszkę szerszą i zawierająca sztandary). [ You are not allowed to view attachments ]
Tu wyniki oraz proponowane narzędzie do identyfikacji odmian (narzędzie niestety jeszcze niezaktualizowane co do najnowszej odmiany u mnie zidentyfikowanej oznaczonej jako odmiana 1, brak też jej na zdjęciu w artykule).
Zachęcam do lektury i wypróbowania narzędzia oraz podzielenie się spostrzeżeniami i wynikami pomiarów.
Aby narzedzie zadziałało nalezy go wydrukować z opcją skali 1:1 [ You are not allowed to view attachments ]
-
Wg pewnych wyliczeń dla Nike 1928 wystarczy mieć dostęp do 384 sztuk, aby dane statystyczne potwierdzały uzyskane wyniki jako pewne dla całego nakładu.
https://www.monetyforum.pl/viewtopic.php?f=10&t=184#p4419
https://www.naukowiec.org/dobor.html
[ You are not allowed to view attachments ]
-
Jako człowiek, który z powodów zawodowych otarł się o statystykę muszę stwierdzić z przykrością, że aby mieć pewność trzeba by mieć dostęp do całego nakładu. Jeśli jednak założymy margines błędu to próba może być znacznie mniejsza.
W tym opracowaniu nie miałem jednak tak ambitnych celów jak określanie rzadkości. Chodzi mi jedynie o możliwie kompletne opisanie typów jakie występują.
Co mi się wydaje, że mam wszystkie to się pojawia nowy...
-
W zasadzie porównywanie i szukanie odmian, wynikowo daje wytypowanie rzadkości danych odmian. Skoro jest już mowa tylko o odległości LEX od SALUS, to aż się prosi (co widać nawet na zdjęciach), żeby wskazać zależności np. samej "S" w SALUS. Ja na zdjęciu widzę trzy kroje pisma (pod kątem tylko analizy litery "S"), a to już daje do myślenia, jak dana odległość LEX od SALUS ma się do danej czcionki. Litera "A" też jest różna... i nie chodzi tylko o ewentualne niedobicie (co widać na jednym z boków). Choć z tym niedobiciem "A" może być pewna wskazówka z prasy z epoki. Takie niedobicie "A" miały falsyfikaty :).
-
Problem z czcionką jest taki, ze te stemple się szybko zużywały i może być kłopot z odróżnieniem odmiany i zużycia.
Który to potencjalny fals - to się jej spróbuję przyjrzeć bliżej.
Próbował Pan coś przykłądać do narzędzia?
I jeszcze ejdno pytanie - pokrewne - jest gdzieś lista odmian znaku pośredniego? Mnie się udało znaleźć 2 takie odmiany, ale podejrzewam jest więcej
-
Akurat pierwsza z lewej moneta ze zdjęcia jest z niedobitą literą "A" w słowie SALUS, ale warto obejrzeć cały napis.
Monety fałszywe odkryte w 1932 roku są bardzo dobrze podrobione, a różnią się od oryginałów niedobiciem litery "A" w REIPUBLICAE, szerszą czcionką w napisie na rancie i niewyraźną ręką oraz konturami orła.
https://www.monetyforum.pl/viewtopic.php?f=10&t=184&p=4452&hilit=reipublicae#p4452
Dziennik Bydgoski Nr58 1932-03-11
[ You are not allowed to view attachments ]
-
Jako ze dzisiaj przyszła następna 5-tka z 1928, Bruksela:
odległość: 7 mm
-
Są już pewne wnioski