TPZN - Forum numizmatyczne

Antyk i Średniowiecze => Pozostałe => Wątek zaczęty przez: Orpio w 27 Marca 2014, 14:40:15

Tytuł: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 27 Marca 2014, 14:40:15
Mam prośbę, czy ktoś z forum może mi pomóc w rozszyfrowaniu ryby, która znajduje się na awersie poniższej monety.

Ja ze swojej strony mam podejrzenia, że może to być jesiotr (który zamieszkuje morze Kaspijskie) - jednak czy występuje w "wersji" z dwoma płetwami grzbietowymi?

Może to jakaś inna rybka? Barakuda (chyba nie żyje w tamtym rejonie) a może cefal, a może...

Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Chrobry w 27 Marca 2014, 22:00:36
Moim zdaniem jak najbardziej może to być coś z jesiotrokształtnych. Przód ryby jest jakiś mocno symboliczny(choć można na upartego tam dostrzeć wyciągniety ryjek i wąsy),ale ogon i tylnie płetwy wydają się być bardzo charakterystyczne dla jesiotra. Może ktoś się wypowie kto ma wiedzę na temat monet,a nie ryb ;)
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Tomanek w 28 Marca 2014, 14:06:27
Wędkę biorę do ręki bardzo okazjonalnie, więc wędkarz ze mnie mizerny, jednak kiedy ma być mowa o rybie z dwoma płetwami na grzbiecie, to na myśl przychodzi mi sandacz. Ryba okazała i wszystko ma jak należy - dwie płetwy grzbietowe, podobny ogon... Tylko jak daleko na wschód sięgały siedliska sandacza w okresie emisji tej monetki?

obrazki:

https://www.google.pl/search?q=sandacz&client=firefox-a&hs=wis&rls=org.mozilla:pl:official&channel=np&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=CXI1U4PZHqPI4ASWqIDYCA&ved=0CAgQ_AUoAQ&biw=1280&bih=854&dpr=1 (https://www.google.pl/search?q=sandacz&client=firefox-a&hs=wis&rls=org.mozilla:pl:official&channel=np&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=CXI1U4PZHqPI4ASWqIDYCA&ved=0CAgQ_AUoAQ&biw=1280&bih=854&dpr=1)
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: anonimus w 28 Marca 2014, 23:43:02
Witam! Ichtiolog ze  mnie żaden, ale też stawiałbym na jesiotrowate. Otwór gębowy ryby autor zaznaczył od spodu, a płetwy wyglądają na piersiowe, nie grzbietowe, więc sandacz raczej odpada.
Pozdrawiam
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Julek C w 29 Marca 2014, 06:42:38
Jako wędkarz z wieloletnim doświadczeniem poczułem się w obowiązku wypowiedzieć w tej sprawie  ;). Zgadzam się, że to są płetwy piersiowe. Biorąc pod uwagę , że ryba trzyma w paszczy mniejszą rybkę stwierdzam, że nie może to być nic innego jak żywiciel wielu pokoleń hunów -szczupak. W końcu  żeby złapać tą rybę nie potrzeba było nic innego, jak sznurek i kawałek zbroi pokonanego wroga, a występował w każdym rowie na północ od zwrotnika raka.
Pozdrawiam .
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Tomanek w 29 Marca 2014, 11:54:26
Cytuj
Zgadzam się, że to są płetwy piersiowe. Biorąc pod uwagę , że ryba trzyma w paszczy mniejszą rybkę stwierdzam, że nie może to być nic innego jak żywiciel wielu pokoleń hunów -szczupak.


Prawdę mówiąc, to ja nawet nie jestem przekonany, czy to aby jest na pewno ryba. Dałem wiarę Piotrowi, bo on w tych klimatach siedzi i pewnie stosowną literaturę posiada. Dla mnie symbolika dziwna jak na Hunów, gdyż u nich to raczej konie i konie i konie... Pewnie należy poszukać analogii w sztuce tych ludów i na obiektach o większych gabarytach podpatrzeć co to takiego i jakie ma szczegóły.

Na innej monetce z tym samym motywem, ewentualny otwór gębowy wydaje się być po zewnętrznej, co sugeruje jednak płetwy grzbietowe.

Zdjęcia monety z aukcji:
   
Gitbud & Naumann - Auction 9 - 300





oraz

Gitbud & Naumann - Auction 10 - 272



Na tym ostatnim zdjęciu...
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: anonimus w 29 Marca 2014, 17:29:13
Zabawna zagadka, mam nadzieję na zasadzie pracy zespołowej możliwe będą jakieś konkluzje. Zastanawiałbym się jeszcze nad brzaną
http://www.wedkarze.info/userphotogallery.php?photo_id=10
lub nawet delfina, który zawsze fascynował ludzi, minusem jest brak płetwy grzbietowej, ale może widok zwierzęcia wykonującego jakieś salto?
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Tomanek w 29 Marca 2014, 20:18:45
Cytuj
świat realny a wizja tego świata

Tak sobie myślę, że to wcale nie musiał być świat realny, a prędzej świat mistyki, symboliki i wierzeń religijnych ludów w siodle.
Możliwe nawet, że był to symbol totemiczny, albo własny magiczny znak władcy z awersu.

Nie znam kompletnie tematu wierzeń Hunów i ich ewentualnych powiązań z mitologią indyjską, ale tam ryba była pierwszym wcieleniem Wisznu i pod tym kształtem (ryby) nauczał on Manu , praojca ludzkości.

Ciekawym przykładem magicznej ryby jest znalezisko ze scytyjskiego skarbu z Witaszkowa (500 lat p.n.e.). Co prawda o 1000 lat starsze od huńskiej monety, ale doskonale ilustruje "możliwości" magiczne i symboliczne motywu ryby wśród ludów stepowych.

Oryginał scytyjskiej ryby jest przechowywany obecnie w Altes Museum w Berlinie (na zdjęciu), a jej w miarę wierną kopię, można obejrzeć w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu.
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 29 Marca 2014, 23:51:13
Cytuj
Prawdę mówiąc, to ja nawet nie jestem przekonany, czy to aby jest na pewno ryba. Dałem wiarę Piotrowi, bo on w tych klimatach siedzi i pewnie stosowną literaturę posiada. Dla mnie symbolika dziwna jak na Hunów, gdyż u nich to raczej konie i konie i konie... Pewnie należy poszukać analogii w sztuce tych ludów i na obiektach o większych gabarytach podpatrzeć co to takiego i jakie ma szczegóły

Tomku, że jest ryba mówi właśnie literatura, choćby Goebl. Poniżej zestawienie rybek z przykładowych monet.
Piszesz Tomku, że u Hunów (tak naprawdę to nie wiemy kim oni byli, nie można ich przecież łączyć z Hunami Attyli) to raczej konie. Prokopiusz z Cezarei pisał o nich (btw ktoś ma PzC w wersji polskiej Historię wojen?):

Cytuj
Although the Hephthalites are a Hunnish people and are so called, they do not mix and asso-
ciate with those Huns whom we know, for they do not share any frontier region with them
and do not live close to them. . . They are not nomadic like the other Hunnish peoples, but
have long since settled on fertile land. . . They alone of the Huns are white-skinned and are
not ugly. They do not have the same way of life and do not live such bestial lives as the other
Huns, but are ruled by one king and possess a legal state structure, observing justice among
themselves and with their neighbours in no lesser measure than the Byzantines and Persians.
[/i]

Nie jest więc dziwne, że w tym mennictwie koni nie ma.

Monety te, występują w kilku odmianach: 1. z legendą w języku pahlavi, 2. z legendą w języku baktryjskim (czyli pewnym dialektem greki) 3. z rybą, 4. ze sztandarem. Nie wiemy (lub przynajmniej w świetle wiedzy, którą posiadam) czy te monety należą do jednego władcy.

Co do rybek - myślę, że trzeba chyba wybrać między jesiotrem a sandaczem. Ja się skłaniam ku jesiotrowi...
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 30 Marca 2014, 01:46:54
Cytuj
Nie znam kompletnie tematu wierzeń Hunów i ich ewentualnych powiązań z mitologią indyjską, ale tam ryba była pierwszym wcieleniem Wisznu i pod tym kształtem (ryby) nauczał on Manu , praojca ludzkości.

Wg antycznych historyków chińskich - Biali Hunowie nie byli buddystami, [the Hephthalites] worship T’ien-
shên or [the] heaven god and Huo-shên or [the] fire god.
Z mennictwa wynika, że była to jakaś religia powiązana z zaratustrianizmem, lub jego odmiana. Na zdecydowanej większości monet huńskich mamy ołtarz ognia i dwóch strażników -  typowe przedstawienie dla Sasanidów.
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 30 Marca 2014, 03:02:24
A co literatura mówi o pozostałym drobiazgu, który się tam plącze? Szczególnie intrygują mnie ci dwaj jegomoście z ogonkami przedstawieni za głową.

? ? ?

Cytuj
Także te pozostałe dziwy, kojarzące się z jakimiś rozgwiazdami czy inną morską gadziną etc.

Czy chodzi o to co wkleiłem niżej? Jeśli tak, to jest tamanga - symbol władcy - zaczerpnięty z mennictwa kuszanów. Tam każdy władca posiadał swój własny niepowtarzalny symbol, znak rozpoznawczy. Uważa się, że w mennictwie Białych Hunów jest podobnie, choć może też to być znak menniczy (jednak myślę, że to mniej prawdopodobne)
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 30 Marca 2014, 09:54:01
Cytuj
Chodzi mi o te dwa cosie z ogonkami z tyłu głowy władcy. Co to takiego i co symbolizuje? Na awersie na godzinie 9-10.

Te cosie to też pożyczka, z mennictwa sasanidzkiego. W tym mennictwie określane to jest jako "ribbons" - wstążki, tasiemki lub itp..

Poniżej przykłady z Warahrana V , no i wielbiciela wstążek Kavada I (wstążka z tyłu, wstążka z przodu, przy koronie też wstażeczka...;))
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: DzikiZdeb w 30 Marca 2014, 10:44:00
ktoś ma PzC w wersji polskiej Historię wojen?
Księgi I-IV są jeszcze ciepłe z drukarni, wydało je Historia Iagiellonica, pozostałe księgi zapewne niebawem.
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 30 Marca 2014, 11:18:38
Księgi I-IV są jeszcze ciepłe z drukarni, wydało je Historia Iagiellonica, pozostałe księgi zapewne niebawem.

Dzięki za info.
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Tomanek w 30 Marca 2014, 17:26:17
Cytuj
tamanga - symbol władcy - zaczerpnięty z mennictwa kuszanów. Tam każdy władca posiadał swój własny niepowtarzalny symbol, znak rozpoznawczy.

Nie uważasz Piotrze, że podobnie jak tamgi, te inne znaki (zwierzaczki), w tym przypadku ryba, mogły być osobistymi znakami/talizmanami władcy? W takim przypadki, ryba może być mistycznym stworem, bez rzeczywistego odpowiednika w naturze.
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 30 Marca 2014, 23:16:47
Cytuj
Fruwające tasiemki do niczego nie doczepione? Przecież on wyraźnie są czymś osobnym.

Podobnie jak tu - są czymś osobnym, a jakoby jednak nie...

Dodatkowo nie tylko występują na tych monetach huńskich, na wielu innych też mamy takie tasiemki. Ale jeśli Pan obstaje przy swoim to chętnie poznam, cóż to wg Pana może być.
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 30 Marca 2014, 23:35:26
Nie uważasz Piotrze, że podobnie jak tamgi, te inne znaki (zwierzaczki), w tym przypadku ryba, mogły być osobistymi znakami/talizmanami władcy? W takim przypadki, ryba może być mistycznym stworem, bez rzeczywistego odpowiednika w naturze.

Oczywiście niczego nie można wykluczyć. Teren numizmatyki Białych Hunów jest dla mnie też grząski. Być może ktoś już jakieś teorie na ten temat ma/miał tylko ja do nich nie dotarłem.
Zastanawia mnie jedna sprawa: już wkleiłem wcześniej 4 awersy monet chyba należących do jednego władcy. Z monety w języku baktryjskim, już ktoś mądrzejszy ode mnie odczytał: SRIO SHAHO czyli król Srio. W tej monecie zamiast tego napisu, jest ryba, w innej sztandar (z którego już ciężej wydobyć mistyczne przesłanie). Myślę, że może to taka propaganda sukcesu: za Srio to i ryba jest i wojenka też czyli i zjeść coś można i pyska obić komuś też.  :D
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 01 Kwietnia 2014, 21:53:34
Tu kolejny przykład rybki - mam wrażenie, że troszkę lepiej widać....że te płetwy są jednak grzbietowe. +

Myślę, że ta rybka to jakiś znak-symbol tego władcy. Być może jedno z oznaczeń władzy królewskiej.

Jedno jest pewne, ta ryba posiadała dwie płetwy grzbietowe (powtarza się to na wszystkich widzianych przeze mnie egzemplarzach) więc jeśli nawet jest to jakiś wzór - to cecha charakterystyczna zapewne wprowadzona była po to aby łatwo rozszyfrować co to za rybka. Jednak po 1500 latach to już nie jest takie proste. Jak widać.
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: Orpio w 13 Kwietnia 2014, 08:50:57
Wracając jeszcze na moment do fruwających wstążeczek. Ostatnio postanowiłem się troszkę wgłębić w zagadnienie mennictwa i kultury irańskich hunów. Z tego co udało mi się doczytać naszyjnik wraz z wstążkami były symbolem władzy. Motyw ten przewija się właściwie we wszystkich monetach potocznie zwanych huńskimi od V do VIII w. n.e. 
Tytuł: Odp: Monety huńskie - pytanie do ichtiologa
Wiadomość wysłana przez: DzikiZdeb w 18 Lipca 2015, 19:54:47
ktoś ma PzC w wersji polskiej Historię wojen?
Księgi I-IV są jeszcze ciepłe z drukarni, wydało je Historia Iagiellonica, pozostałe księgi zapewne niebawem.
Księgi V-VIII pojawiły się dzisiaj (tzn. ja je dzisiaj zobaczyłem, książka w każdym bądź razie jeszcze ciepła). Wydawca ten sam.