Katalog trojaków malborskich (1592-1594)

[Marienburg]

Proszę o nie komentowanie - katalog w budowie.

Jeżeli macie jakieś uwagi, sugestie to proszę je umieszczać w wątku: Katalog trojaków malborskich (1592-1594) - dyskusja.
http://forum.tpzn.pl/index.php/topic,10305.0.html

I. Awers: 
- Podział na typ popiersia królewskiego.

Możemy wyróżnić dwa podstawowe typy popiersia królewskiego:

1. Popiersie z tzw. długą brodą (szeroką).          2. Popiersie z tzw. krótką brodą (wąską).

                                       

* Do wyżej wymienionych typów możemy przypisać kilkanaście odmian królewskiego popiersia, które zostaną opisane już w katalogu.      

Warto jednak wspomnieć o podstawowych różnicach, które charakteryzują poszczególny typ popiersia.

Zacznijmy od I typu - różnice:

- długość i kształt brody np.

- odmienny kształt kryzy:

(Typ I - 12 fałd)

(Typ II - 13 fałd)

(Typ III - 14 fałd)

- inne rysy twarzy np.

 

Typ II - różnice -  analogiczny z typem I; wyjątek - występuje tylko jeden rodzaj kryzy (II typ).
______________________________________________________________________________________________________________________________________

Legenda monety - awers.

Podstawowy typ legendy awersu:

.SIGISM.III.D:GREX.PO.M.D.L.
(Zygmunt III z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski).

- herb Lewart - herb Jana Firleja, pełnił funkcje podskarbiego wielkiego koronnego w latach 1590-1609.

Różnice w interpunkcji:

1) D:GREX
(lata bicia: 92, 93, 94)

2) D:G.REX
(lata bicia: 92, 93)

3) D:G.REX
(lata bicia: 92, 93, 94)

4) D:G..REX
(lata bicia: 92, 93)

5) D⋮GREX
(lata bicia: 92)

* Inne różnice w interpunkcji powstały na skutek wad produkcji - zużycia stempla np.:

 SIGISM.III.D:GREX.PO.M.D.L
.SIGISM.III.D.GREX.PO.M.D.L.
.SIGISM.III.D:GREX.PO M D.L.
.SIGISM III.D:GREX.PO.M.D.L.

[Marienburg]

I. Rewers

Skrócona data.

W literaturze numizmatycznej rewers trojaków malborskich jest klasyfikowany głównie poprzez różnice między znakami menniczymi (gmerkami) i skróconą datą bicia monety.  

Poniżej przykład wspomnianej klasyfikacji:
1 - na pierwszym zdjęciu możemy zobaczyć podstawowy wariant ułożenia znaków " pierścień skrócona data trójkąt" - lata bicia (1592, 1593, 1594),
2 - drugi wariant pokazany na kolejnym zdjęciu  ma podobny układ znaków, ale różni się nieco od poprzedniego - pękniętym/otwartym pierścieniem - rok bicia (1594),
3 - na trzecim zdjęciu możemy zobaczyć odmienny wariant ułożenia znaków, pomiędzy cyframi skróconej daty widnieje pojedynczy znak menniczy pierścień - rok bicia (1594).

       

* Znaki mennicze (trójkąt i pierścień) zostały opisane w pkt 4 - interpunkcja (legenda monety - rewers).
                                                    
Myślę, że przytoczona klasyfikacja jest dość uboga i nie odzwierciedla w sposób dokładny różnic między poszczególnymi wariantami rewersu trojaków malborskich. Poniżej postaram się przedstawić bardziej szczegółowy podział, zawracając szczególną uwagę na: różnice w herbie dynastii Wazów, rodzaje ozdobników czy różnice w interpunkcji legendy.
____________________________________________________________________________________________________________________________________

Podstawowe typy rewersu.

Możemy rozróżnić dwa podstawowe typy rewersu:

Różnice między I a II typem rewersu:

pkt 1 - rożne korony rangowe:
                                              
                                                     1 - polska korona szlachecka tzw. pięciopałkowa - występuje w 1592 r.
                                                                              
                                                                                
                                            
                                                     2 - korona królewska - występuje od 1592 r. do 1594 r.
                                                                              
                                                                                

pkt 2 - wyobrażenia godła dynastii Wazów.

                                                                                
                                                                                
A - tarcza herbowa jednopolowa, snopek przewiązany powrósłem z ramionami skierowanymi do góry.
B, C - tarcza herbowa dwukrotnie ścięta w skos,  snopek przewiązany powrósłem (dwa rodzaje wiązań, jak i różne ułożenie ramion powrósła).

Poniżej zestawienie odmian ukoronowanych tarcz herbowych z lat 1592-94:
                                                                                
                



pkt 3 - ozdobniki.

                                                                      
                                                                                          
                    1a - ozdobnik o kształcie przypominającym serce/kier - występuje w 1592 r.
                    
                    1b - czteroramienna rozetka - występuje w 1592 r.
                  
                    1c - pięcioramienna rozetka (2 ramiona skierowane do góry) - występuje w 1592 r.
                    
                    1d - pięcioramienna rozetka (3 ramiona skierowane do góry) - występuje w 1592-94 r.

                    Ozdobniki typu: 1a, 1b, 1c mogą występować razem w różnych wariantach ułożenia.

Jak możemy zauważyć ozdobniki typu 1a, 1b, 1c były niestarannie wykonane. Przyczyną tej niedoskonałości mogło być niewłaściwe, a raczej niedbałe wykonanie punc przez rytownika lub nieumiejętne nabijanie punc na stempel.


pkt 4 - interpunkcja.


Legenda monety - rewers.

                               III/-- /GROS.ARG/TRIP.REG/.POLONI./9Z/

                                       (Grosz ● Srebrny Potrójny ● Królestwa ● Polskiego ●)


- uproszczony herb dynastii Wazów, a właściwie tarcza sercowa herbu królów Rzeczypospolitej z dynastii Wazów.

- pierścień - znak Kaspra Goebla, dzierżawcy mennicy malborskiej w latach 1591-1601.

- trójkąt - znak Gracjana Gonzalo, mincerza mennicy malborskiej  w latach 1584-1585 oraz 1591-1601.



Analizując napis strefowy legendy rewersu trojaków malborskich, możemy wskazać dwie podstawowe różnice w interpunkcji tj. znakach oddzielających poszczególne wyrazy legendy.
                                                                                
                                                                      

 

                    A - III/-- /GROS.ARG/TRIP.REG/.POLONI./9Z/


                    B - III/--/GROS.ARG/.TRIP.REG./.POLONI./94/

* Inne różnice w interpunkcji powstały na skutek wad produkcji - zużycia, zalepienia stempla np.:

                      TRIP.REG./.POLONI./94/

                     .TRIP.REG./POLONI./94/

                     .TRIP.REG./.POLONI/94/

[Marienburg]

Destrukty mennice.

[Marienburg]

KATALOG

.SIGISM.III.D:GREX.PO.M.D.L.
III/-- /GROS.ARG/TRIP.REG/.POLONI./9Z/

.SIGISM.III.D:G.REX.PO.M.D.L.
III/-- /GROS.ARG/TRIP.REG/.POLONI./9Z/

.SIGISM.III.D:G..REX.PO.M.D.L.
III/-- /GROS.ARG/TRIP.REG/.POLONI./9Z/


.SIGISM.III.D:G..REX.PO.M.D.L.
III/--/GROS.ARG/TRIP.REG/.POLONI./9Z/

.SIGISM.III.D:GREX.PO.M.D.L.
III/--/GROS.ARG/TRIP.REG/.POLONI./9Z/

.SIGISM.III.D:GREX.PO.M.D.L.
III/--/GROS.ARG/.TRIP.REG./.POLNI./94/