Tylko że znamy trojaki Batorego wybite w 1587 roku, tzw. pośmiertne, z nowym stemplem rewersu ale starym zregenerowanym stemplem awersu. A kiedy odnowiono stempel awersu? Czy w 1587 roku, czy jeszcze w 1586 roku? Po wybiciu ilu sztuk monet? Mimo takiej samej technologii produkcji stempli, przy ręcznym ich wykonywaniu, każdy z nich miał inną wytrzymałość. Różnica 1000 sztuk przy wspomnianych 9-8 tysiącach to bardzo dużo.
Tadeusz Iger w swoim katalogu, klasyfikuje trojaki pośmiertne Batorego z 1587r. na R8. Jeśli Kolega posiada zdjęcia tych trojaków to będę wdzięczny za wrzucenie na forum.
S.Tymieniecki w "Zarysy do dziejów mennic...", pisze na stronie 11, o trojakach pośmiertnych z 1587, że:
"Trojaki te, bite w bardzo małej ilości zawczasu przygotowanym stemplem...". Nie wiemy co oznacza dla uczonego sformułowanie "bardzo mała", ale jeśli miał rację, to nie wpływa to na wyliczenia wydajności stempla.
Z uwagi na to, że król zmarł 12 grudnia w Grodnie, to przy ówczesnych możliwościach komunikacyjnych oraz decyzji politycznych, w ciągu najwyżej 2-3 tygodni, wiedziała już o tym cała Rzeczpospolita. Oznaczałoby to, że
najpóźniej w pierwszej dekadzie stycznia 1587r. zaprzestano bicia trojaków pośmiertnych. Oczywiście to czysta spekulacja, bo może bito je w końcu 1586 niejako z wyprzedzeniem, by mieć zapas na początek nowego roku.
Uśredniając wielkość rocznej produkcji mennicy poznańskiej w 1586r. na 10 tys. trojaków miesięcznie, to wybito by ich w skrajnym wypadku, maksymalnie 3 tysiące sztuk, ale zapewne
zdecydowanie mniej. Może były nawet wyłapywane potem z obiegu... Nie jestem specjalistą od trojaków Batorego i raczej nie będę, ale wydaje się, że to co napisałem jest całkiem spójne i logiczne.
Zgadzam się z Kolegą, że te 8-9 tysięcy sztuk ze stempla, które wyszły z mojej wcześniejszej wyliczanki, trzeba traktować z pewną ostrożnością, gdyż trzeba by poświęcić jeszcze parę godzin na analizę stempli trojaków S.Batorego 1586, z WCN, aby dokładniej je zliczyć. Nie można przy tym zapomnieć, że trojaki z WCN to jeszcze nie komplet stempli.
Szacowana powyżej liczba jest jednak realna i obejmuje nie tylko trojaki Batorego, ale także ZIIIWazy, z uwagi na ich wykonanie wg tej samej ordynacji menniczej, zgodnie z którą miały zawierać 13,5 łuta srebra i 2,5 łuta miedzi. Chodzi mi o powtarzalną twardość stopu, z którego wykonywano blaszki, bo drugim czynnikiem wpływającym na wydajność stempla, była umiejętność prawidłowego rozhartowania i ponownego hartowania żelaznego stempla po wykonaniu rysunku.
Pozdrawiam