Przejrzałem większą próbkę tesser na acsearch i tak na szybko w ciągu ostatnich ~10 lat sprzedano:
- z popiersiami cesarskimi sztuk 93 (63,3%)
- ze scenkami erotycznymi sztuk 34 (23,1%)
- innych (muzy, Bachusy, kwadrygi itp) sztuk 20 (13,6%)
Razem 147
Zdaję sobie sprawę, że niektóre egzemplarze mogą się tutaj powtarzać. Nic nie stoi na przeszkodzie żeby ten sam żeton był sprzedany więcej niż raz przez ten sam czy różne domy aukcyjne, ale nie są to przecież żadne badania naukowe, tylko takie sobie zgrubne przybliżenie.
Zastanowiła mnie przy tym mała ilość żetonów z liczbą XVI - być może usiłujemy rozszerzyć na siłę używany zakres liczb, kończący się pierwotnie na piętnastce. Szesnastki są tylko dwie - jedna z IV wieku (Większość to jednak stylistycznie wiek I), a druga z dodatkową literą A przed liczbą:
https://www.acsearch.info/search.html?id=2683477Motyw bachiczny na awersie (panowie ugniatający świeże winogrona) pasuje jak najbardziej do stylistyki pozostałych tesser, natomiast napis A XVI jest tłumaczony przez sprzedawcę jako określenie dnia (A[d die Kal.] XVI - szesnasty dzień przed kalendami), w którym posiadacz tessery może wymienić ją na określony produkt (wino?). Nie wydaje mi się to zbyt prawdopodobne - co prawda kalendarz rzymski operuje mniej więcej datami z zakresu do XVI, ale
- zawsze jest to określenie, czy data dotyczy dnia przed kalendami, nonami czy idami, brak tej informacji wprowadza bardzo dużą niejednoznaczność
- brak miesiąca wskazywałby na wymianę tessery w bardzo szybkim terminie po jej wydaniu ("a przyjdź se człowieku w jakikolwiek dzień szesnasty przed kalendami dowolnego miesiąca, choćby za pół roku" nie wygląda zbyt przekonująco); właściwie to dlaczego nie wydać od razu określonego towaru, tylko bawić się w tessery?
- część dat w rzymskim kalednarzu przekracza zakres XVI - w skrajnym przypadku mamy nawet dzień XIX przed kalendami, ogółem dat zapisywanych jako XVII, XVIII i XIX przed kalendami mamy w całym roku 21, to dość sporo jak na całkowity brak tesser z tymi liczbami (przynajmniej ja takich nie widziałem).
Być może skrót "A" możnaby rozwinąć moim zdaniem jako "
absolvo" w znaczeniu "spłaciłem", czyli że za tesserę wniesiono opłatę w wysokości XVI [asów, czyli denara?], co upoważnia do użycia jej jako ekwiwalent wzmiankowanej kwoty. A czy oznacza to wymianę na jakieś dobra, czy użycie w grze za określoną stawkę, czy coś jeszcze innego, tego pewnie się nie dowiemy...