Aktualności: Już wkrótce, ósmego kwietnia, wybory do Triumwiratu TPZN!

  • 29 Marca 2024, 08:48:27

Zaloguj się podając nazwę użytkownika, hasło i długość sesji

Autor Wątek: Obchody Dnia Domeny Publicznej 2010  (Przeczytany 3491 razy)

0 użytkowników i 1 Gość przegląda ten wątek.

nabializm

  • TPZN 005
  • Członkowie TPZN
  • Gaduła
  • *
  • Wiadomości: 2 720
Obchody Dnia Domeny Publicznej 2010
« dnia: 01 Stycznia 2010, 14:13:07 »
 1 stycznia 2010 roku kończy się okres ochrony prawami autorskimi dzieł Witkacego, Romana Dmowskiego, Zygmunta Freuda, W.B. Yeatsa i tysięcy innych twórców zmarłych w roku 1939. Oznacza to, że będą one mogły trafić do cyfrowych bibliotek i być wykorzystywane bez ograniczeń. Podczas obchodów Dnia Domeny Publicznej w Bibliotece Narodowej przedstawiciele organizacji pozarządowych, bibliotek, instytucji kultury i prawnicy debatowali nad stanem udostępniania zasobów kultury w Polsce. Wnioski z tej dyskusji nie są optymistyczne.

Polskie obchody Dnia Domeny Publicznej zorganizowała po raz drugi Koalicja Otwartej Edukacji, zrzeszenie instytucji edukacji i kultury promujące otwarty dostęp do wiedzy. Odbyły się one w siedzibie Biblioteki Narodowej.

Podczas obchodów zaprezentowano multimedialną prezentację na temat domeny publicznej stworzoną przez członków Koalicji, odbyły się warsztaty z zakresu udostępniania zasobów kultury prowadzone przez dr Alka Tarkowskiego (Creative Commons) i Jarosława Lipszyca (Fundacja Nowoczesna Polska), a Piotr Waglowski (prawo.vagla.pl) przedstawił analizę prawną problemów związanych z domeną publiczną.

W praktyczny sposób do obchodów dnia domeny publicznej przygotowują się biblioteki cyfrowe - takie jak biblioteki akademickie skupione w sieci dLibra czy serwis Wikiźródła udostępniający historyczne materiały źródłowe - które od 1 stycznia będą udostępniać stopniowo uwolnione w tym roku dzieła. Swoisty happening urządza biblioteka Wolne Lektury, która zamierza udostępnić wiersze Czechowicza i teksty Witkacego punktualnie o godz. 12, a następnie powiadomić o tym wszystkich użytkowników biblioteki na blogu, w społecznściowych i emailami.

Z szansy, jaką jest przejście utworów do domeny publicznej, zamierzają też korzystać wydawcy. Wydawnictwo Jirafa Roja szykuje specjalą edycję “Narkotyków” Stanisława Ignacego Witkiewicza. Trafi ona do księgarń już 4 stycznia.

Wśród problemów zdefiniowanych w toku dyskusji najważniejsze dotyczą braku ochrony domeny publicznej. Domena publiczna definiowana jest jako abstrakcyjny zbiór utworów, które nie są kontrolowane, zabiezpieczane czy zawłaszczane przez kogoś na mocy systemu własności intelektualnej. Prawo poszczególnych państw określa w różny sposób zakres domeny publicznej, przez co konieczne jest wskazanie, której jurysdykcji podlegają wykorzytywane materiały. W Polsce domena publiczna  jest słabo rozumiana i wspierana. W polskim prawie brak nawet używanej na całym świecie nazwy “domena publiczna”, bo autor tłumaczenia konwencji berneńskiej (której Polska jest sygnatariuszem) użył w odpowiednim jej miejscu sformułowania “własność publiczna państwa”. Z braku systemowej ochrony prawa do dysponowania dziełami nie objętych ochroną wynika szereg trudności i problemów.

Kluczowym zagrożeniem jest brak gwarancji dla samego dalszego istnienia domeny publicznej.

W Polsce instytucje takie jak biblioteki cyfrowe nie mogą być pewne, czy podejmowane przez nie niezmiernie kosztowne wysiłki digitalizowania i udostępniania kultury nie zostaną zniweczone poprzez np. kolejne przedłużenie okresu obowiązywania praw autorskich. Przykładem mogą być choćby dzieła twórców, którzy do domeny publicznej przeszli w tym roku. Utwory Stanisława Ignacego Witkiewicza już były w domenie publicznej i można je było swobodnie wykorzystywać. Po raz pierwszy trafiły do domeny publicznej w roku 1964, kiedy upłynął 25 letni okres obowiązujących wówczas praw autorskich. Kiedy w roku 1994 prawa przedłużono do lat 50 nie zostały one objęte, ale w roku 2001 prawa autorskie ponownie przedłużono do lat 70 po śmierci autora i dzieła Witkacego przez ostatnie 8 lat nie mogły być swobodnie wykorzystywane. Problemy z tym związane dotknęły m.in. teatry, które chciały wystawiać jego sztuki, ale nie miały pewności w jaki sposób uzyskać odpowiednie zgody.

Innym problemem jest funkcjonowanie technicznych zabiezpieczeń czy też ‘zawłaszczanie’ utworów przez odpłatne bazy danych, które mogą ograniczać dostęp do utworów w domenie publicznej, niezależnie od zasad prawa. Działania takie są kontrowersyjne, ponieważ wg globalnie przyjętych założeń nic nie może hamować dostępu i określać zakresu wykorzystania dzieł, do których wygasła ochrona.

Jak wskazywali prelegenci niepokojący trend wydłużania okresu obowiązywania praw autorskich grozi zniweczeniem dotychczasowych wysiłków instutucji edukacji i kultury, utrudnieniem dostępu do zasobów kultury i wzrostem kosztów edukacji. Wskazywano przy tym, że np. w związku z równym dostępem do rynku ceny książek będących w domenie publicznej są wielokrotnie niższe od książek z treściami prawnie zastrzeżonymi.

Obchody Dnia Domeny Publicznej dowiodły, że problematyka domeny publicznej obejmuje szereg złożonych i wzajemnie zależnych od siebie regulacji prawnych. Działania mające na celu wprowadzenie systemowej ochrony prawnej domeny publicznej mają swoje uzasadnienie w aktach prawnych. Zaniechanie tych działań grozi erozją całego systemu dostępu i wykorzystania dóbr kultury.

http://koed.org.pl/2010/01/obchody-dnia-domeny-publicznej/
Prezes TPZN 005 w stanie spoczynku
- Maciej Nabiałek

nabializm

  • TPZN 005
  • Członkowie TPZN
  • Gaduła
  • *
  • Wiadomości: 2 720
Odp: Obchody Dnia Domeny Publicznej 2010
« Odpowiedź #1 dnia: 14 Stycznia 2010, 21:23:10 »
Prezes TPZN 005 w stanie spoczynku
- Maciej Nabiałek

 

R E K L A M A
aukcja monet