Szekel tyryjski = tetradrachma = stater
W takim razie mamy tu błąd (szekel = ½ statera):
https://www.chlebznieba.pl/index.php?id=666
Tak, w artykule szekel nagle odchudził się o połowę. Generalnie stater staterowi nierówny. W kontekście fenickim mamy do czynienia z ciężką monetą o wartości 4 drachm, większość staterów greckich to didrachmy.
(Końcówka adresu internetowego sugeruje chyba skąd wzięła się omyłka autora wpisu).
:-)
2. Jeżeli podatek świątynny płacono tylko w szeklach tyryjskich (a należność roczna wynosiła dwudrachmę, czyli pół szekla), to jedną monetą można było zapłacić albo za dwa lata, albo za dwie osoby.
Tak. Bito także w nieco mniejszych ilościach didrachmy (połówki szekla - np.
https://www.acsearch.info/search.html?id=3581101) oraz zupełnie sporadycznie drachmy i połówki drachm.
3. Pan Paweł w „Sfinksie…” (s. 322) pisał o spadku jakości rysunku i zmniejszonej średnicy szekli tyryjskich przed rokiem 18 p.n.e. Czy miało to przełożenie na zawartość srebra w monecie? I czy po tych zmianach nadal obowiązywała relacja szekel tyryjski = tetradrachma = stater.
Mimo lekkiego zmniejszenia wagi nadal mamy do czynienia z czystym srebrem (jak na ówczesne możliwości technologiczne - 98-99%). Być może miałoby to większe znaczenie, gdyby nie fakt, że w okresie 50 a. Ch - 50 AD inne, równolegle obiegające drachmy zanotowały znacznie większy spadek wartości, jeśli przeliczymy je na wagę jednej drachmy w gramach czystego srebra. Nie mamy dokładnej tablicy przeliczników (ilość dokładnie zbadanych egzemplarzy jest stosunkowo mała), jednak musimy pamiętać, że Imperium Rzymskie zajmując kolejne tereny greckiego wschodu nie dokonywało większych zmian w tamtejszych systemach monetarnych. W ten sposób w czasach nowotestamentalnych poza tyryjskimi były nadal bite m.in. drachmy antiocheńskie, licyjskie, cystoforyczne (Azja Mniejsza, m.in. Pergamon), kapadockie czy też posiadające całkowitą autonomię - aleksandryjskie (egipskie). O ile przeważnie przyjmuje się kursy 1 denar rzymski = 4 drachmy aleksandryjskie oraz 3 denary rzymskie = 1 tetradrachma cystoforyczna, o tyle zależności pomiędzy pozostałymi walutami wschodu są na razie nieco rozmyte. Stąd też, przy tej ilości drachm o różnej wartości, oczywista staje się obecność bankierów w jerozolimskiej Świątyni :-)