Monety bardzo dalekiego wschodu

[yuan you]

„Są jeszcze dobrzy ludzie na tym łez padole...” jak mawiał pewien kierownik restauracji. Spieszę podzielić się szczęściem jakie mnie wczoraj spotkało. Otóż zgadało się o zainteresowaniach numizmatycznych na zupełnie innym (literacko-przygodowym) forum i od słowa do słowa mój rozmówca, usłyszawszy o moich azjatyckich numizmatach stwierdził, pokazawszy mi zdjęcia na dodatek, że ma w kolekcji kilkanaście indonezyjskich pitisów z sułtanatu Palembang (Sumatra), które zupełnie nie pasują mu do kolekcji i może mi je ofiarować. No i czekam teraz na listonosza, w międzyczasie zaś gromadzę wiedzę…
Natychmiast udałem się na wędrówkę po sieci celem znalezienia jakiegoś fachowca i tak trafiłem po pierwsze – na dziewiętnastowieczny katalog Milliesa p.t. „Recherches sur les monnaies des indigènes di l'Archipel indien et de la Péninsule malaie” który zawiera 28 wariantów tej monety, by za chwilę dotrzeć do Franka Robinsona i jego katalogu monet sułtanatu Palembang, który natychmiast sobie zamówiłem. Kolejność może nieciekawa (typowe błędy początkujących numizmatyków), ale pal licho kolejność, temat wciągał mnie coraz bardziej. Przy pomocy okrojonej wersji katalogu, którą można znaleźć online tutaj: http://www.fsrcoin.com/palembang.html udało mi się zidentyfikować wstępnie obie pokazane monety. (Sprawa umiejętności odczytywania napisów to kolejny etap wiedzy, na razie jestem w pierwszej klasie Hogwartu, wstępnie wiem, że to język arabski, wersja malajska) Identyfikacja zwłaszcza jednej z nich była dość trudna, ze względu na stopień zniszczenia – pitisy są wykonane z cyny z domieszką ołowiu, więc trudno o dobrze zachowane stany, na szczęście Sumatra ma ciepły klimat i nie dotknęła ich „dżuma cynowa”. Sporo z nich pochodzi ze skarbu odnalezionego jakiś czas temu w rzece Musi (zdaje się podczas pogłębiania koryta czy jakichś innych prac tego typu – w pewnym momencie pogłębiarki zaczęły „wypluwać” z rur monety)

Co do samych pistisów, to jak mawia dziecko mojego kolegi – z grubsza dzielą się na „samce i samiczki” czyli monety „bez dziurki” i „z dziurką” odpowiednio w fachowej terminologii „pitis bountou” i „pitis teboh”. Najpierw zainteresowały mnie „samiczki” czyli „pitis teboh” ze względu na ich podobieństwo do chińskich keszy, które zbieram, zresztą cztery ostatnie odmiany w książce Milliesa są łudząco do nich podobne, różnią się jedynie inskrypcją, ta sama jest zresztą technika produkcji, bowiem są to monety odlewane. Wydaje się, że produkcja pitisów była bardziej „niechlujna” jako, że sporo jest egzemplarzy (co już zdążyłem wypatrzeć po różnych aukcjach i sklepach) które posiadają pozostałości „gałązek” z „drzewek” menniczych, niedoszlifowane krawędzie czy inne uszkodzenia powstałe na etapie produkcji monety. Wydaje się, że w Indonezji nadal są częstym znaleziskiem (przeczytałem na ten temat wypowiedź mieszkańca Indonezji na jakimś forum numizmatycznym)

Co do (już jakby, choć cuda dzieją się z listami poczty) moich pitisów:
Moneta „A” to niedatowany pitis z inskrypcją "Zarb fi bilad Palembang dar al-Islam" (pitisy nie posiadają imienia władcy, zatem można je zidentyfikować jedynie po datach, ergo – ciężko powiedzieć który sułtan wyemitował tego konkretnie) Jest to u Milliesa moneta 202-203 (tylko opisana, w książce nie ma rysunku) 19-20 mm, u Robinsona jest to wariant numeru 11
Moneta „B”, z bardziej czytelną inskrypcją to wariant 9.1 u Robinsona z inskrypcją "Al-sultan fi beled Palembang sanat 1203," 18-19 mm, Millies 192. Rok jest oczywiście rokiem Hidżry, zatem w naszym kalendarzu data emisji to 1787r. (liczone według wzoru AH + 622 − (AH ÷ 32)) czyli okres panowania sułtana Muhammada Bahauddina.