Borne Sulinowo raz jeszcze.

[Shiver]

Wkrótce po wybuchu wojny Niemcy zorganizowali w Grossborn obóz przejściowy (Durchgangslager) przekształcony następnie w stalag IIE a w czerwcu 1940 roku w oflag IID: http://pl.wikipedia.org/wiki/Oflag_II_D_Gross-Born

Konwencja genewska z 1929 roku zapewniała jeńcom m.in. otrzymywanie żołdu. Wypłacano go początkowo w tzw. Lager-Markach (Lagergeld) identycznych dla wszystkich obozów jenieckich w Rzeszy emitowanych w nominałach od 1 feniga do 10 marek. Można je było realizować w obozowych kantynach, przesyłać równowartość w markach niemieckich rodzinom a także wpłacać na obozowe konta.

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:KF-Lagergeld-10Reichspfennig.jpg

Gdy spekulacyny kurs Lager-Marek przekroczył znacznie wartość marki niemieckiej ich emisji zaprzestano a żołd wpłacano bezpośrednio na konta. W niektórych obozach emitowano nadal, za zgodą komendanta, własne bony.

Na tereniu obozu w Grossborn powstał bank emitujący od 1 listopada 1944 roku lokalny pieniądz o nominałach 10 i 50 groszy oraz 1 piasta. Prawdopodobnie istnieją również niewprowadzone do obiegu bony o nominałach 5 i 10 piastów - Campbell je odnotowuje, Podczaski wątpi. Kurs piasta wynosił 0,5 RM.


10 groszy (zbiory własne)


50 groszy (Campbell - "Prisoner of war..")


1 piast (zbiory własne)


Bank obozu drukował także czeki (Podczaski - "Katalog papierowych..." tom V):

[trojak79]

No proszę, bardzo ciekawa informacja. Obcy mi temat pieniądza zastępczego wydaje się bardzo rozległy, czy jest jakiś katalog obejmujący całość jeżeli chodzi o tereny polskie?

[rara_avis]

Nie spotkałem się z żadnym opracowaniem które podjęłoby się omówić całości pieniądza zastępczego na ziemiach polskich. Raczej jest to omawiane grupami, np. monety wojskowe, itp

[Shiver]

Pierwszy problem to określenie pojęcia "tereny polskie". Katalogu obejmującego całość nie ma i raczej nigdy nie będzie.
Przez wiele lat jedyną pozycją był katalog Jabłońskiego z 1967 roku dziś już mocno nieaktualny. Najnowszą i dość obszerną pozycją jest "Katalog papierowych pieniędzy zastępczych z ziem polskich 1914-1924" Andrzeja Podczaskiego obejmujący lata 1914-1924 (4 tomy) oraz 1939-1960 (tom piąty). Za "ziemie polskie" Podczaski przyjął tereny w granicach międzywojennych z wyłączeniem Górnego Śląska.
Dla pozostałych terenów (Śląsk, Pomorze Zachodnie) pozostaja właściwie tylko opracowania niemieckie, np. wydawnictw Battenberg/Gietl-Verlag.
Trochę pieniądza zastępczego można znaleźć w kolekcji Lucowa.
Pieniądz okupacyjny jest nieźle opracowany: V tom Podczaskiego, "Papierowy pieniądz zastępczy obozów jeńców wojennych 1914-1918" Sikorskiego, "Silent Witnesses: Civilian Camp Money of World War II" Raya i Steve Fellerów, "Das Geld des Terrors" Grabowskiego, o których już niedawno wspominałem, wymieniony wyżej "Prisoner of War and Concentration Camp Money of the 20th Century" Campbella... a mimo to w ostatnim numerze IBNS Journal ukazał się artykuł o nienotowanych do tej pory bonach obozu koncentracyjnego Dora-Mittelbau.

To oczywiście tylko na temat pieniądza papierowego.

Jeszcze dwa linki:
http://www.m4n.pl/monety/literatura/8_2.htm
http://www.poszukiwanieskarbow.com/numizmatyka/zakonczenie.html

 

[trojak79]

Tak jak sądziłem, temat pieniądza zastępczego jest przeogromny. Nie będę sobie nim mocno głowy zawracał, ale jak coś wpadnie w rękę to na pewno przeczytam. Na razie drążę Polskę królewską, w szczególności Zygmunta III Wazę a w tym zakresie czeka na mnie jeszcze wiele literatury...