Kontramarka vs Kontrmarka

[cancan]

Podczas tworzenia słownika TPZN napisałem następujące hasło:

Kontrasygnatura, Kontrmarka, Kontramarka: Znak, nie będący częścią oryginalnego i oficjalnego rysunku monety, nabijany na gotowej monecie w celu np. zalegalizowanie obiegu obcej monety w innym kraju lub jako element walki politycznej z oficjalnym ustrojem. Kontramarki były często używane jako znaki na monetach obcych lub wycofanych z obiegu w celu uczynienia z nich pieniędzy zastępczych i dominialnych.

Biorąc udział w dyskusji na temat kontramarek na groszach praskich, zacząłem się zastanawiać nad zastępczym użyciem słów „kontramarka” i „kontrmarka”.
Google automatycznie przekierował moje poszukiwania w stronę „kontramarki”.
Słownik PWN nie notuje hasła „kontrmarka”.

Czyżby jednak „kontrmarka” była wyjęta z żargonu?

[Chalupski]

Kontramarka - to określenie stosowano i dla innych monetopodobnych żetonów.
Pisałem o tym kiedyś na blogu:

Na inną ciekawostkę natrafiłem w książeczce Stanisława Broniewskiego "Igraszki z czasem czyli minione lata na cenzurowanym". W rozdziale poświęconym między innymi teatrom krakowskim autor opisał proceder, dzięki któremu niemajętni studenci mieli możliwość zapoznawania się z kilkuaktowymi przedstawieniami teatralnymi. Kupowano jeden najtańszy bilet, który kosztował 30 centów (halerzy). Tyle, co trzy obiady w studenckiej garkuchni.  Dalej, słowami S. Broniewskiego
...lojalni obywatele, posiadający legalne bilety, gdy wychodzili z budynku w czasie antraktu, dostawali rodzaj żetonów zwanych "kontramarkami". Akademicy odstępowali sobie wzajemnie owe kontramarki i w ten sposób za jedną wejściówkę każdy oglądał przynajmniej jeden akt, po czym schodzili się razem na Plantach i uzupełniali sobie nawzajem treść akcji. Portierzy wyłapywali często takich gości legitymujących się wypożyczonym żetonem i wyrzucali ich ze słowami "nie zawracaj pan kontramary"...
Kiedy to przeczytałem, przypomniałem sobie, że chyba mam w którejś szufladzie miedziany żeton, który może być taką "kontramarą".



Hiszpańską, co prawda, ale może i w Madrycie trzeba było uciekać się do tego sposobu kontrolowania widzów wychodzących na przerwie na świeże powietrze.
Nie zanotowałem kiedy i gdzie ten żeton zdobyłem. Zaciekawił mnie kiedyś widocznie i bardzo dobrze, bo w połączeniu z informacją o zwyczajach krakowskich studentów z końcówki XIX wieku stał się jeszcze bardziej interesujący.

[cancan]

Hasło w słowniku zostanie poprawione.

A, idąc za ciosem, czy "kontrasygnatura" jest używanym określeniem?

[behemot]

W niemieckim slowniku numizmatycznym ( https://mgmindex.de/index.php?title=Gegenstempel ) jest "kontermarke" wymieniona jako synonim od "gegenstempel" = w doslownym tlumaczeniu jako stempel przeciwny ( Znaczek) .Drugim synonimem od "schlagstempel" jest "schlagmarke"= znak stempla , ale doslownie znaczek nabity.

"Zahlreich treten G. auf den Groschen-Münzen auf (z. B. auf Prager, Meißner oder hessischen Groschen), da diese in ihrem Silbergehalt und damit im Wert schwankten"
= .Gegenstempel pojawja się licznie na groszach (np. na groszach praskich, meissnerowskich czy heskich), gdyż wahały się one pod względem zawartości srebra, a tym samym wartości.

Kontrasygnatura to po prostu np. przy podpisywaniu umowy , czy w rzadzie podpisanie aktu parlamentarnego wymagane jest podpis obydwu stron : jeden kröla ( lub partii, prezydenta ) wnoszacego akt to sygnatura- drugi potwierdzajacy lub zgadzajacy ( np. opozycji to kontrasygnatura ) . tak przynajmniej to bylo za czasöw kröla swieczka 

[Chalupski]

tak przynajmniej to bylo za czasöw kröla swieczka

Teraz też tak jest. Konstytucja RP, art. 144

Prezydent Rzeczypospolitej, korzystając ze swoich konstytucyjnych i ustawowych kompetencji, wydaje akty urzędowe.
Akty urzędowe Prezydenta Rzeczypospolitej wymagają dla swojej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów, który przez podpisanie aktu ponosi odpowiedzialność przed Sejmem.

[harpsycho]

Kontramarki na monetach są dosyć częstym zjawiskiem. Spotykałem już takowe na tetradrachmach ateńskich, czy tych Aleksandra Wielkiego. W polskiej numizmatyce chyba najsłynniejszym zjawiskiem są zachodnie monety z "sum neapolitańskich" Bony opatrzone kontramarkami Zygmunta Augusta. Jak wiemy, obiekty te są pożądane i osiągają zawrotne ceny. Bardzo ciekawym obszarem kolekcjonerskim mogą stać się liczne kontramarki na talarach Marii Teresy, używanych w wielu obszarach świata jako monety handlowe. Podobnie rzecz może wyglądać w przypadku kontramarek na groszach praskich i innych. Każdy zbieracz musi tu dla siebie zdefiniować to, co uważa za interesujące. Leksykalnie nie mam problemu z pojęciem "kontramarka" i nie zastanawiam się, czy jest to termin żargonowy. Prawdopodobnie po 33 latach w Niemczech odbieram to jako tłumaczenie słowa "Gegenstempel", które jako takie nie budzi w nikim żadnych wątpliwości 🙂🙂🙂

[cancan]

Po angielsku „countermark”.

Chodziło o słowo „kontrmarka”, „kontrAmarka” jest prawidłowa - Marku.

[harpsycho]

Aha, rozumiem teraz. Po prostu w pierwszym wpisie dwa razy z rzędu użyłeś słowa "kontramarka" 🙂

[cancan]

Autocorrect. Poprawione