Rzymska Syria

[Thorgal76]

Drodzy Forumowicze!
 To drugi z prowincjonalnych wątków, który postanowiłem założyć! Mile są tu widziani wszyscy entuzjaści chcący podzielić się swoją wiedzą, zdobytym doświadczeniem w temacie, swoimi okazami jak i Ci wszyscy, którzy chcieliby się zapoznać z urokami tejże prowincji w numizmatyce. Zapraszam zatem w podróż do rozpustnej Antiochii, tajemniczej Palmyry, mistycznej Emesy, na podbój Syrii!

[borsuk1977]

Jeszcze dodatkowo Seleucji Pierii, Seleucji nad Belusem i Apamei nad Orontesem. Nie ukrywam, że mennictwo nazwijmy to umownie Syrii od czasu objęcia władzy nad tym terenem przez Seleukidow aż po czasy rzymskie leży w obszarze moich zainteresowań.

[Thorgal76]

Aleksander III Wielki (bez niego niedobrze byłoby zaczynać) przeszedł przez syryjskie ziemie odbierając władzę Achemenidom i zaprowadzając helleńskie porządki. Niestety młody Herakles w 323 pne postanowił przenieść się do Elizjum pozostawiając nieuporządkowane sprawy spadkowe na ziemi. O władzę nad Syrią walki trwały ponad dekadę, w końcu Nikatorem - Zwycięzcą okazał się Seleukos I, uważany za największego króla, według Arriana, wśród spadkobierców Aleksandra. Założył dynastię Seleucydów, która niepodzielnie rządziła Syrią aż do 64 pne kiedy to uległa legionom dowodzonym przez Gnejusza Popmpejusza (zwanego odtąd na wzór Aleksandra Magnusem, czyli Wielkim). Była to niezwykle bogata i dochodowa prowincja i namiestnicy zarządzający nią, jeszcze w czasach Republiki, opuszczali ją znacznie zamożniejsi. A przewinęły się tu nazwiska znaczne, że wymienię jedynie Marka Krassusa i Kasjusza Longinusa. W świecie numizmatyki prowincja ta, kultywując osiągnięcia przodków, zasłynęła z pięknie wybijanych srebrnych tetradrachm, na których królował orzeł Seleucydów zesłany przez samego Zeusa, ale to już temat do rozwinięcia...

[borsuk1977]

Z tym niepodzielnym panowaniem aż do 64 r p.n.e. to jednak bym nie przesadzał. W zasadzie w miarę niepodzielna władza Seleukidów skończyła się wraz ze śmiercią Antiocha VII. Przy okazji należy jeszcze wspomnieć o co prawda krótkim ale jednak czasie gdy państwem władał Tigranes II król Armenii. Zresztą pierwsze tetradrachmy poza tymi z podobizną Filadelfosa miały rewersy wzorowane na tych z okresu władzy Tigranesa II.

[Thorgal76]

NERON  (54-68)                                                   
Tetradrachma (14,97g)   Antiochia      64 ne
RPC I 4189, Prieur 89

A: Głowa cesarza w wieńcu laurowym w prawo, ΝΕΡΩΝ ΚΑΙΣΑΡ ΣΕΒΑΣΤΟΣ (NERON CEZAR AUGUST)
R: Orzeł siedzący na piorunie z głową zwróconą w prawo, liść palmy, ΕΤΟΥΣ ΒΙΡ Ι (rok 112 CA, rok 10)   

Wizerunki monet z Antiochii i okolicznych miast syro-fenickich przedstawiają orła na rewersie. Kiedy Seleukos I Nikator próbował ustalić, gdzie założyć nowe miasto, poprosił kapłanów o przygotowanie ofiary. Podczas ceremonii ofiarnej orzeł sfrunął w dół i zabrał nogę leżącego tam zwierzęcia. Poleciał na pobliskie wzgórze Silpius. Na podstawie tego znaku wybrano miejsce na nowe miasto, a orzeł – ptak Zeusa na stałe zagościł na syryjskich monetach. Syria jako prowincja została dołączona do Rzymu w 64 pne, kiedy to zajęły jej terytorium wojska rzymskie dowodzone przez Pompejusza Wielkiego. Została podzielona na 10 okręgów: Commagene, Cyrrhestice,  Pieria, Seleucis, Chalcidice, Chalybonitis, Palmyrene, Apamene, Cassiotis, Laodicene. 

             

[Thorgal76]

Z tym niepodzielnym panowaniem aż do 64 r p.n.e. to jednak bym nie przesadzał. W zasadzie w miarę niepodzielna władza Seleukidów skończyła się wraz ze śmiercią Antiocha VII. Przy okazji należy jeszcze wspomnieć o co prawda krótkim ale jednak czasie gdy państwem władał Tigranes II król Armenii. Zresztą pierwsze tetradrachmy poza tymi z podobizną Filadelfosa miały rewersy wzorowane na tych z okresu władzy Tigranesa II.

Oczywiście. Pełna zgoda. Chciałem w miarę szybko przejść do 64 pne, czyli do miejsca, które jest początkiem tego wątku (choć nie ukrywam, że jestem miłośnikiem całego okresu rządów Seleukidów),  ale to jednak dział o numizmatyce Rzymu.

[borsuk1977]

Z tym niepodzielnym panowaniem aż do 64 r p.n.e. to jednak bym nie przesadzał. W zasadzie w miarę niepodzielna władza Seleukidów skończyła się wraz ze śmiercią Antiocha VII. Przy okazji należy jeszcze wspomnieć o co prawda krótkim ale jednak czasie gdy państwem władał Tigranes II król Armenii. Zresztą pierwsze tetradrachmy poza tymi z podobizną Filadelfosa miały rewersy wzorowane na tych z okresu władzy Tigranesa II.

Oczywiście. Pełna zgoda. Chciałem w miarę szybko przejść do 64 pne, czyli do miejsca, które jest początkiem tego wątku (choć nie ukrywam, że jestem miłośnikiem całego okresu rządów Seleukidów),  ale to jednak dział o numizmatyce Rzymu.

No właśnie;) Nie da się od tego uciec bo już tetry Augusta z rewersem z Tyche to praktyczna adaptacja tetr bitych przez Tigranesa II.

[Luca Romano]

Doceniam inicjatywę kolegi Thorgala. Pewnie niewiele merytorycznych uwag historycznych będę mógł wnieść do wątku, ale chętnie będę go śledził. Chyba największa liczba moich monet prowincjonalnych to Syria właśnie i głównie za sprawą stylu portretów, choć format tetry też do mnie przemawia. Nawet jeśli to tylko srebro bilonowe.

[Thorgal76]

EMISJA AUTONOMICZNA (78-15 pne)                         
Tetradrachma (14,78g)   Laodycea Nadmorska    58/57 pne
RPC I 4379, HGC 9, 1398

A: Głowa Tyche w welonie i corona muralis w prawo
R: Zeus Nikephoros siedzący na tronie z Nike i długim berłem, ΛAOΔIKEΩN THΣ IEPAΣ KAI AYTONOMOY (MIESZKAŃCÓW LAODYCEI ŚWIĘTEJ I SAMORZĄDNEJ), ΔK (rok 24)   

 A. PLAUTIUS                                                                   
Denar (3,95g)   Rzym    55 pne
Crawford 431/1

A: Głowa Kybele/Tyche w corona muralis w prawo, A PLAVTIVS AED CVR S C
R: Arcykapłan Judei Arystobul z gałązką oliwną klęczący obok wielbłąda, BACCHIVS JVDEAEVS     

Dziś dwie monety od których pewnie powinienem zacząć cały ten wątek. Jak już wspominałem Syria stała się prowincją rzymską w roku 64 pne za sprawą Pompejusza Wielkiego i jego legionów. Poniższa tetradrachma została wybita w 58/7 pne, a więc już pod panowaniem rzymskim i choć ciągle, jak sugeruje jej legenda, jest emisją autonomiczną, to Roman Provincial Coinage umieszcza ją już w swoim katalogu. Można by ją nazwać monetą przejściową, bo jeszcze bez imion namiestników, ale już pod zwierzchnictwem Rzymu.

Chciałbym skupić uwagę przede wszystkim na awersie monety (wybacz Zeusie), a mianowicie na przedstawieniu bogini Tyche. Jej rzymską odpowiedniczką była Fortuna, Pani ślepego losu i przeznaczenia, szczęścia i nieszczęścia. Podobnie było z Tyche, ta jednak, wraz ze swoimi przymiotami, pełniła często rolę opiekunki miast. Znamy wiele emisji monet, chciażby fenickich z Sydonu, Arados czy też z Cylicji, gdzie pojawia się bardzo podobne przedstawienie Tyche. O jej opiece nad miastem zaświadcza jej korona, tzw. corona muralis, muralna - symbolizująca mury miasta. Podobne przedstawienie Tyche, czasami interpretowaną jako Kybele mamy na drugiej monecie, rzymskim denarze republikańskim z 55 pne, kiedy funkcje konsulów w Rzymie pełnili Gnejusz Pompejusz i Marek Krassus. Denar ten przypomina kampanię na wschodzie Pompejusza i zdobycie Jerozolimy, o czym może zaświadczać dosyć enigmatyczna legenda na rewersie: BACCHIVS JVDEAEVS. Drugi z konsulów, Marek Krassus, zaraz po zakończeniu konsulatu, udał się do Syrii, by pełnić tam rolę namiestnika przez kolejny rok. Jak widać Tyche bywała kapryśna i nigdy nie wiadomo było komu tym razem będzie sprzyjał jej ślepy los. Tyche pojwiała się już wcześniej na syryjskich monetach, chociażby na tetradrachmach z Antiochii Demetriusza I Sotera, ale do Antiochii jeszcze wrócimy...