4 grosze 1567 Zygmunt August

[borsuk1977]

Mam pytanie odnośnie odmian tejże monety, ile w zasadzie ich jest i czy to ma jakikolwiek wpływ na rzadkość ich występowania? Moje pytanie wynika z faktu, iż zakupiłem sobie (tak przy okazji kupowania monet antycznych) taką oto 4 groszówkę z dziurką (tak wiem, że urokliwa nie jest, ale za to jej cena rekompensuje te ułomności )

[pasjonatort]

Wśród czworaków litewskich wyróżnia się dwa typy:
•   podstawowy, występujący przez cały okres produkcji 1565-69
•   ozdobny, tylko rok 1568


Drugi typ to moneta bardzo rzadka i jednocześnie mocno tajemnicza. Ponieważ prawdopodobnie została wykonana w mennicy tykocińskiej oraz możliwe, że przy użyciu prasy walcowej. Jako ciekawostkę podam zasłyszaną historię sprzed wielu lat. Podobno na różnych bazarach taki czworak był oferowany do sprzedaży przez właściciela. Jednak każdy handlarz obawiał się, że to falsyfikat, bo moneta tak mocno odbiegała wyglądem i wykonaniem od pozostałych.


Natomiast jeśli chodzi o odmiany czworaków, to podstawowym kryterium jest zapis legend, które wyglądają tak:

L / LI – 66; 67 (rar)
L / LIT – 65 (rar); 66; 67; 68 (rar)
L / LITV – 65; 66; 67; 68; 69;
L / LITVA – 65; 66 (rar); 67 (rar); 68; 69;

LI / LIT – 65 (rar); 66; 67; 68 (rar)
LI / LITV – 65; 66 (rar); 67; 68; 69;
LI / LITVA – 65 (rar); 68; 69;


Do tego dochodzą błędy w napisach otokowych:

1565
ma*gni - L/LITVA
dAcat – (V z poprzeczką jak odwócone A) - L/LITVA
monetV – (A bez poprzeczki, przypomina odwrócone V) - L/LITVA

1567
D*REX (bez G) – LI / LIT i LI / LITV (rar)
MANI (powinno być maGni) – L /LITV (rar)

1568
MONET (zamiast moneta) – LI / LITVA (rar)


Kolejnym istotnym wyróżnikiem są przerywniki, które dzieli się na:
•   trójlistek
•   kółeczka


Drugi przerywnik jest rzadki i występuje tylko w jednym roczniku (1568) oraz w odmianach
L / LITV
L / LITVA (rar)
LI / LITV


Dalej można wyróżnić warianty stemplowe z uwzględnieniem różnic w kształcie obramowania tarcz herbowych, wielkości cyfr. Jednak nie ma aż tak dokładnego opracowania.

Ozdobny czworak opisywany w literaturze jako próbny, znajduje się w MNW i MNK. Na aukcjach był sprzedany w GGN i GNDM.


https://zbiory.mnk.pl/pl/wyniki-wyszukiwania?phrase=1568%2520czworak


Rocznikowo najpospolitsze są czworaki z 1566/68/69. Rzadsze z 1565 poza odmianą L / Litv, która obejmuje około 75-80% tych monet. Ilościowo cały rocznik 1567 jest rzadszy, chociaż dwie odmiany występują częściej (L/Lit; L/Litv)

Patrząc na zachowanie rynku numizmatycznego, to dopiero od pandemii mocno wzrosło zainteresowanie tymi monetami. Wcześniej, mimo że rzadko pojawiały się aukcje czworaków, to ceny były w miarę przystępne. 

[borsuk1977]

Dziekuję serdecznie za te informacje