Kalendarz TPZN 2024

[Tuk Tukat]

Księstwo Warszawskie 1 Grosz 1811 r. z inicjałami mincmajstera Jakuba Benika
Okazowy egzemplarz emisji z końcówki 1811 r. współcześnie bardzo rzadko spotykany gdyż większość tego typu groszy rozproszyła się w obiegu. Co ciekawe monety Księstwa Warszawskiego kursowały w obiegu aż do końca lat 40 tych XIX w.

Literatura: Plage 70

[Tuk Tukat]

Księstwo Warszawskie 5 Groszy 1811 r. z inicjałami mincmajstera Jakuba Benika
Piękny egzemplarz emisji z końcówki 1811 roku. Moneta jak wszystkie 5 groszówki Księstwa Warszawskiego została wybita na monecie Pruskiej 1/24 części talara. Przebijanie monet Pruskich pozwalało zmniejszyć koszty bicia monet i było odciążeniem dla pogrążonego w kryzysie i zadłużonego Księstwa Warszawskiego.
Ciekawostka: Moneta posiada znamienitą prowinencję gdyż należała niegdyś do wybitnego numizmatyka Stanisława Niewiteckiego

Literatura: Plage 96

[Tuk Tukat]

Księstwo Warszawskie Talar 1811 r. z inicjałami mincmajstera Jakuba Benika.
Talary Księstwa Warszawskiego były ówcześnie bardzo pożądanymi monetami.
Podobnie jak grosze kursowały nieoficjalnie w obiegu znacznie dłużej niż istniało Księstwo Warszawskie. Talary chętnie były zachowywane przez świadomą ludność jako pamiątka okresu Księstwa Warszawskiego toteż współcześnie są dość powszechnym nominałem w stosunku do nakładów w jakich je wybito.

Literatura: Plage 114

[digenis]

Moneta o nominale 5 złotych polskich wybita w 1818 r. w mennicy Warszawskiej. Na awersie znajduje się zwrócone w prawo popiersie Aleksandra I Cesarza Rosji, Wielkiego Księcia Finlandii, Króla Polski, syna Pawła I z dynastii Romanowów. W otoku napis ALEXANDER I CESARZ SA.W.ROS.KROL POLSKI *. Na rewersie widnieje dwugłowy orzeł carski trzymający w szponach jabłko oraz berło i miecz. Powyżej orła korona zamknięta z krzyżem, rozdzielająca datę emisji 1818. Na piersi orła carskiego odnajdujemy orła białego w koronie, herb Królestwa Polskiego znajdującego się wówczas w unii personalnej z Cesarstwem Rosyjskim. W otoku napis 5 ZŁOTYCH POLSKICH - 17 211/625 Z GRZ.CZ.KOL. Warto zauważyć, że podobnie zawartość czystego srebra w monecie przedstawiano w mennictwie Stanisława Augusta Poniatowskiego.  Co ciekawe, popiersie Aleksandra I pozostawiono na monetach Królestwa Kongresowego również po śmierci tego władcy, wzbogacając jego tytulaturę mianując go Wskrzesicielem Królestwa Polski i podając datę 1815. Moneta posiada delikatną patynę, a na rewersie lekką wadę blachy. Rant skośnie karbowany.

[Gilward]

Szeląg 1750, Drezno

awers: Popiersie króla w prawo. W otoku: AVGVSTVS III REX POL
rewers: Pod koroną czteropolowa tarcza polsko-litewska, w środku mała tarcza z herbem Saksonii. Nad tarczą napis: EL SAX 1750
średnica: 15,8 mm, waga: 1,16 g miedź (złocona), literatura: Chałupski S.50.-.V.a (R3), Kahnt 701, Kopicki 2027 (R2), Tyszkiewicz 2 mk

Choć na pierwszy rzut oka moneta wygląda na złotą, to nie jest to niestety czwarty znany egzemplarz odbitki w złocie tego i tak najrzadszego rocznika szelągów Augusta III Sasa, a jedynie świetnie zachowany egzemplarz miedziany i złocony pochodzący najprawdopodobniej ze starej XIX-wiecznej kolekcji, zabezpieczony tak antykorozyjnie jako rzadki i wartościowy okaz.

W 1749 roku, po kilkudziesięcioletniej przerwie, minister Henryk Brühl postanowił ponownie wybijać szelągi polskie. Decyzja była spowodowana brakiem na rynku monety zdawkowej, a jednocześnie hamowała napływ marnej jakości bilonowych szelągów z Prus.
Pierwsza testowa partia bita w 1749 roku, została wybita w Dreźnie i jak pisze Gumowski w "Gubin i jego mennice", "przesłane (szelągi) do Warszawy znalazły bardzo dobre przyjęcie wśród publiczności polskiej".
Emisja z 1750 roku, występuje na rynku znacznie rzadziej niż emisja z 1749. Stemple wykonane są niezwykle starannie, znane są również odbitki w srebrze i złocie. Masowe bicie szelągów w Dreźnie, Gubinie i Grünthalu nastąpi dopiero w 1751.
Emisje miedzianych szelągów koronnych Augusta III Sasa (podobnie jak i innych polskich nominałów) były nielegalne. Nie wyraził bowiem na nie zgody polski sejm. Mimo to, były one bite w dużych ilościach w trzech mennicach: drezdeńskiej (1749 i 1750), gruntalskiej (1751-1755) i gubińskiej (1751-1755). Na części odmian szelągów pochodzących z mennicy gubińskiej, pod herbami zostały umieszczone litery będące oznaczeniami zespołów mincerzy odpowiedzialnych za produkcję danej partii szelągów. Inne znaczenie posiadają litery „H” (inicjał Ernsta Hartela, kierownika mennicy gubińskiej w latach 1754-1756) oraz „S” (inicjał Francisco von Steina, kierownika mennicy gubińskiej w latach 1751-1753). Szelągi miejskie Augusta III Sasa pochodziły z mennic gdańskiej (1753, 1754, 1757, 1760, 1761, 1763), toruńskiej (1760, 1761, 1763) i elbląskiej (1760, 1761, 1763). Na awersie szelągów miejskich był umieszczany ukoronowany monogram królewski oraz po bokach data. Na rewersie napis w trzech wierszach i herb miasta. Inicjały kierowników mennic umieszczano albo po bokach herbu, albo u dołu na awersie (znacznie rzadziej). Na części odmian w ogóle nie umieszczano inicjałów kierowników. W okresie panowania Augusta III Sasa popularne wśród kolekcjonerów stało się zamawianie odbitek zwykłych obiegowych szelągów w złocie i srebrze. Znane są odbitki w szlachetnych metalach zarówno szelągów miejskich, jak i koronnych (należące do wielkich rzadkości numizmatycznych).

[borsuk1977]

1. Brąz prowincjonalny AE 34 Gordiana III z Antiochii w Pizydii; AD 238-244

Awers: IMP CAES M ANT GORDIANVS AVG, głowa cesarze w wieńcu laurowym zwrócona w prawo
Rewers: CAES ANTIOCH COL, Gordian stojący i zwrócony w lewo, trzymający nad ołtarzem paterę, trzy sztandary wojskowe stojace po lewj stronie; SR poniżej.

Referencje: RPC VII.2 Online Unassigned ID 3372; Krzyźanowska dies XI/55-7; SNG BnF 1204.

Jest to bardzo ładny przykład dużej i ciężkiej (26.84g) monety prowincjonalnej z łacińską legendą.

[borsuk1977]

2. Srebrna tetradrachma selukidzka Antiocha III Wielkiego z mennicy w Antiochii nad Orontesem z lat około 204-197 p.n.e.

Awers: Głowa Antiocha III ozdobiona diademem i zwrócona w prawą stronę

Rewers: BAΣIΛEΩΣ ANTIOXOY; Apollo siedzący na omphalosie (Był to duży, rzeźbiony kamienny artefakt, który miał ważne znaczenie kulturowe i symboliczne w starożytnej Grecji. Termin "omphalos" oznacza "pępek", co sugeruje, że kamień mógł oznaczać pępek wszechświata); trzymający strzałę w prawej ręce, a lewą rękę opierający na łuku; monogram ΩP w lewym polu.

Referencje: SC 1044.1; HGC 9, 447u.

[nosfer3]

Probus Ticinum - spektakularna sztuka
Antoninian Probusa wybity w Ticinum (dzisiejsza Pawia) w roku 278 podczas 4 emisji w 3 oficinie.Takie monety w handlu praktycznie sie nie pojawiaja,szansa na nabycie takiego egzemplarza to reorganizacja zbiorów innego kolekcjonera.
W całym mennictwie Probusa egzemplarze z spektakularnymi popiersiami sa marzeniem wielu kolekcjonerów,w wielu przypadkach nie ma ich nawet w największych kolekcjach.
Niniejszy egzemplarz prezentujący półpostać cesarza (D7 - wg klasyfikacji Bastiena) to prawdziwy rarytas.
Zdaniem Prof.S.Estiot - światowej klasy eksperta w zakresie mennictwa Probusa jest to znany 5 egzemplarz na świecie.Dwa są w rękach prywatnych + moja sztuka (ex Skibniewski) oraz dwie sztuki w muzeach w Wiedniu i Besancon.
Niegdys ilustracyjna moneta naszego forumowego kolegi Barnaby,dziś jedna z czołowych monet mojej kolekcji
Aw.Półpostać Cesarza w corona Radiata i hełmie w prawo w pancerzu trzymające tarczę widzianą od wewnetrznej strony i włócznie widziane 3/4 z przodu
IMP C PROBVS P F AVG
Rw. Bóstwo Sol w lewo
CONSERVAT AVG

Moneta nadgryziona zebem czasu ale niezwykle pożądana i poszukiwana

[borsuk1977]

3. Tetradrachma billonowa Filipa I z mennicy w Antiochii z 247 roku

Awers: AYTOK K M IOYΛI ΦΙΛΙΠΠΟC CЄB, popiersie cesarza Filipa I z wieńcem laurowym na głowie, w zbroi i z draperią zwrócone w prawo, a widziane od tyłu

Rewers: ΔΗΜΑΡX ЄΞOYCIAC ΥΠΑ ΤO Γ, orzeł stojący i zwrócony w prawo z wieńcem w dziobie i rozpostartymi skrzydłami; ANTIOXIA SC w dwóch liniach poniżej

Referencje:  RPC VIII Online Unassigned ID 29021; McAlee 902; Prieur 370-1.

 

[digenis]

Ort Zygmunta III Wazy wybity w mennicy gdańskiej w 1624 r. Na awersie monety znajduje się półpostać króla w zbroi w prawo, w polach cyfry I oraz 6, oraz tytulatura SIGIS:III•D:G:REX•POL•M:D:L•R:PR•, na rewersie herb Gdańska w tarczy owalnej, podtrzymywanej przez lwy oraz legenda ✠•MONETA•CIVIT:GEDANENSIS•. Nad tarczą widnieją cyfry daty •2•4•. Na rewersie jest dobrze widoczne przebicie końcówki daty z 3 na 4, co jest dość częste w przypadku ortów gdańskich z tego rocznika, I. Shatalin, 2017, typ GD24a-8.

[modsog]

Naśladownictwa półtoraków

W drugiej połowie XVII wieku próżno było szukać w Rzeczpospolitej spokojnego miejsca. Wrzało w całym kraju, lecz skupmy się na południowym wschodzie, tam, gdzie dziś znów szaleje wojna.
Półtoraki wybijane za panowania Zygmunta III Wazy były jedną z najpopularniejszych monet na terenach Ukrainy. Zawirowania historyczne tamtego okresu spowodowały znaczny spadek ilości polskiej monety na tych terenach. Efektem kryzysu monetarnego było powstanie tzw. naśladownictw hetmańskich, czyli monet imitujących powszechnie znane i tolerowane nominały. Należą do nich m.in. również półtoraki, które po setkach lat utonęły wśród milionów sztuk wybitych w epoce oryginałów.
Co wiemy dzisiaj o tej gałęzi numizmatyki? Niestety bardzo mało. Istnieją wprawdzie skąpe informacje z epoki, które pozwalają przypisać monety produkowane na walcarce hetmanowi Piotrowi Doroszence. Ich wykonawcą miał być Janek Grankowski, mincerz pracujący we Lwowie, później zaś zwerbowany przez Doroszenkę i fałszujący w mennicy w Lisiance półtoraki, boratynki oraz szóstaki. Analizując materiał numizmatyczny można przypuszczać, że były to "półtoraki" z datą 1622 oraz charakterystyczną legendą "MONE NOV REG POLON". Monetę tą włączyli do swojego katalogu Kamiński i Kurpiewski przypisując jej numer 485. Innym, niepochodzącym z legalnej mennicy, na pewno jest półtorak z datą 1618, który odnajdziemy pod numerem 361 w katalogu Kopickiego wydanym w 2007 r. Z kolei moneta wybita na niedociętym krążku (ze względu na wadę bicia uniemożliwiającym określenie daty, lecz z uwagi na obecność herbu Awdaniec to 1614-1616) z uwagi na podobieństwa liter, punc Orłów czy przede wszystkim korony (stosowanej tylko w oryginalnych półtorakach w 1616 roku) nakazuje ten twór wiązać z jednym warsztatem razem z omawianym wcześniej półtorakiem z datą 1618. Kolejne przedstawione na zdjęciu monety były notowane przez Nieczytajłę i Zamiechowskiego - ukraińskich autorów katalogu wydanego w 2016 roku. Oni jako pierwsi podjęli się wyróżnić (nie bez sporych kontrowersji i znaków zapytania) monety będące imitacją polskich półtoraków bitych w latach 1614-1627. Przy okazji często spotyka się informacje o biciu półtoraków z datą 1628 i 1629, czyli po wprowadzeniu przez Zygmunta III Wazę zakazu emisji drobnej monety. Dotyczą one w rzeczywistości emisji fałszerskich/naśladowczych. Jedyny przypadek półtoraka bydgoskiego z datą 1629, który na pierwszy rzut oka wykazywał cechy oryginalnego bicia okazał się być wysokiej jakości fałszerstwem na szkodę kolekcjonerów.
Niestety pomimo starań zarówno profesjonalnych numizmatyków jak i wścibskich amatorów, nadal nie możemy jednoznacznie przypisać „anomalnych” półtoraków do emisji hetmańskich lub dobrej jakości mennic fałszerskich, jakie na pewno funkcjonowały na tych terenach. Jest to rozdział w kartach numizmatyki, który wciąż czeka na uzupełnienie.

[Booboo]

Dobrze, że ostatniego dnia przybyło propozycji. Będzie w czym wybierać!

[cancan]

Oficjalnie zamykam process zgłaszania zdjęć na konkurs. Narracje można jeszcze zmieniać, więc wątek pozostanie otwarty.

[cancan]

Przypominam kolegom, że za długie opisy będą skracane przed umieszczeniem w kalendarzu. Proszę o przejrzenie i przeredagowanie tych długich.