Autor:
Dariusz EjzenhartŻródło:
Warszawskie Zeszyty Numizmatyczne 2/2009PRÓBNY ŻETON TELEFONICZNY Z ROKU 1990 ? Galopująca inflacja w końcu lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku zmusiła Pocztę Polską Telegraf Telefon (monopolistę obsługującego m.in. wrzutowe automaty telefoniczne) do emisji żetonów telefonicznych, które miały zastąpić szybko tracące na wartości monety
1. Tak więc od roku 1990
2 wszystkie „zielone budki” były obsługiwane przez żetony typu A, B lub C
3, które można było nabywać w placówkach pocztowych oraz kioskach „RUCH”-u. Bite one były przede wszystkim przez mennicę warszawską
4 w mosiądzu
4.
ilustracja:PRÓBNY ŻETON TELEFONICZNY Z ROKU 1990 ?
Jak to się niejednokrotnie zdarza w przypadku masowych emisji, możemy mieć do czynienia z różnymi ich odmianami, których nie zauważają nie tylko ich użytkownicy, ale często również ich kolekcjonerzy. W tym drugim przypadku z reguły wynika to z faktu, iż nie zawsze mają oni dostęp do literatury źródłowej. Nic więc dziwnego, że także w przypadku żetonów Poczty Polskiej można znaleźć ciekawostki mennicze odbiegające od powszechnie znanych wzorów – oczywiście z zapałem poszukiwane przez kolekcjonerów.
Przykładem takiej odmiany jest zaprezentowany na następnej ilustracji żeton typu A bez znaku mennicy warszawskiej. Wprowadzenie zamiennego w stosunku do monety obiegowej powszechnego środka płatniczego za usługi telefoniczne, wymagał wielomilionowych nakładów, stąd część emisji była bita również w Kremnicy
6. Żetony tam wybite – w odróżnieniu od bitych w Warszawie – nie posiadają znaku mennicy.
ilustracja:PRÓBNY ŻETON TELEFONICZNY Z ROKU 1990 ?
Bez wątpienia jeszcze większą ciekawostką jest prezentowany na ilustracji poniżej żeton telefoniczny typu A wybity w niklu. W tym przypadku bardzo prawdopodobnym jest, że mamy do czynienia z emisją próbną stempla, również wybitą w Kremnicy (brak znaku mennicy warszawskiej). Za taką klasyfikacją przemawia fakt, że tego typu odmienny krążek niklowy, nie mógł przypadkowo znaleźć się pod stemplami bijącymi żetony mosiężne.
ilustracja:PRÓBNY ŻETON TELEFONICZNY Z ROKU 1990 ?
Pomimo, iż opracowanie niniejsze opisuje numizmaty współczesne i to emitowane zaledwie niespełna 20 lat temu, do dnia dzisiejszego prawdopodobnie nie zachowały się żadne dokumenty źródłowe na temat ich odmian oraz wielkości emisji
7.
Nie ulega jednak wątpliwości, że żetony jako powszechny zastępczy środek płatniczy za usługi telefoniczne, wyemitowane przez Polską Pocztę Telegraf Telefon, znajdują dzisiaj swoje miejsce w numizmatyce polskiej, jako przykład współczesnego zastępczego środka płatniczego.
1 W momencie wprowadzenia do obiegu żetonów typu A, zastąpiły one obiegowe monety 2-złotowe emitowanie do roku 1988.[/i]2 Wg informacji uzyskanej z Gabinetu Numizmatycznego Mennicy Polskiej S.A. data 1990 umieszczana była również na żetonach bitych w kolejnych latach, przy czym brak informacji, w którym roku zakończono emisję.3 Żetony typu B i C stanowiły wielokrotność wartości żetonów typu A.4 Znak mennicy warszawskiej umieszczony był na awersie pod trąbką.5 Typ A Ø19mm, typ B Ø21mm, typ C Ø23mm.6 Obecnie mennica słowacka (do 31.12.1992 r. czechosłowacka).7 Podejmując próbę opracowania niniejszego tematu autor zwrócił się o udostępnienie materiałów źródłowych m.in. do Mennicy Polskiej S.A., Poczty Polskiej S.A., Telekomunikacji Polskiej S.A. oraz Muzeum Poczty Polskiej we Wrocławiu. Wg informacji uzyskanych od w/w instytucji, prawdopodobnie nie zachowały się jakiekolwiek dokumenty dot. emisji opisanych w opracowaniu żetonów.---