Klipy...
Nie jest to bardzo wdzięczny temat, bo mimo, że odmian klip trojaków w literaturze jest mnóstwo to zdjęć jak na lekarstwo. Dodatkowo co do
niektórych okazów są wątpliwości co do autentyczności.
Na pewno są to egzemplarze bardzo rzadkie dlatego, że klipy trojaków nie były nigdy bite jako normalne emisje tylko były one albo próbą produkcyjną do zatwierdzenia dla zarządcy mennicy, albo po prostu egzemplarzem od razu stricte kolekcjonerskim, swoistą ciekawostką dawaną w prezencie co bardziej
znamienitym osobom.
Nie-trojakowe klipy zdarzały się częściej jako emisje oblężnicze, gdzie brak czasu i warunki często nie pozwalały na wykrawanie krążków i zostawano przy łatwiejszej prostokątnej formie.
Pierwszą znaną klipą trojakową jest klipa trojaka gdańskiego Zygmunta Augusta z roku 1558. Rocznik ten w klasycznym kształcie bardzo rzadki
znany jest z klipy, którą w swoich zbiorach miał Ermitaż oraz Radziwiłłowie.
Następne klipy to już czasy Zygmunta III. I tak literatura podaje dosyć sporą ilość:
- 1589, 1598,1591, 1600, 1601 Poznań
- 1598 Lublin
- 1590, 1594,1602 Wilno
- 1605 Kraków
- 1597,1598,1600 Bydgoszcz
- 1590 Ryga
- 1598,1601 Wschowa
W Biuletynie Numizmatycznym 1995 NR 4 opisane zostały dwie klipy pochodzące ze zbioru T. Igera. Pokazano tam raz pierwszy ich zdjęcia.
Chodziło o klipy - Wilno 1602 oraz Bydgoszcz 1600. Wówczas nie poddawano w wątpliwość oryginalności tych monet. W wydanym 13 lat później katalogu jest już informacja, że owe klipy mogą być wytworem późniejszym. Nie mamy więc pewności co do oryginalności wszystkich podawanych przez literaturę klip.
Poniżej zdjęcia, które udało mi się zdobyć:
Poznań 1589:
Poznań 1597:
Bydgoszcz 1598:
Bydgoszcz 1600:
Wilno 1602:
Wilno 1590 ( ołów, próba?, fałszerstwo?)
Przechodzimy do czasów późniejszych i tutaj także natrafiamy na klipy. August III wybił ich również sporo. Tutaj przeważa już zamiłowanie do
kolekcjonerstwa, coraz więcej zamożnych osób kolekcjonuje monety i między innymi dlatego spora ilość produkcji jest przeznaczona specjalnie dla zbieraczy. Powstaje wiele ciekawostek typu piedforty, trojaki bite w czystym srebrze, trojaki bite w złocie, klipy w czystym srebrze, czy też nawet klipy bite w złocie.
-1755 Gdańsk ( ołów, srebro,czyste srebro i złoto)
-1760 Gdańsk ( czyste srebro, ośmioboczna)
ołów:
czyste srebro:
złoto:
Na koniec powędrujmy znów do Siedmiogrodu, gdzie mincerze nie próżnowali i klipy nie były im obce:
Mamy tutaj sporo odmian, głównie Stefan Bocskai ( niestety tylko grafiki ):
Ale jako ciekawostkę dodam, że dokładnie tym samym stemplem co powyższa klipa został wybity też zwykły trojak w 1607 roku,
który to mam w swojej kolekcji i tak wygląda rewers:
Gabriel Batory:
1609:
1611: