Nie tylko pieniądz > Medale

Krzyżyk św. Benedykta

(1/1)

Gradiv:
Parę dni temu nabyłem ciekawostkę, pokazaną na skanach poniżej. Z numizmatami łączy go technika wykonania (wybity matrycą na miedzianej blaszce), liternictwo.  Program (o tym za chwilę) pozwala go datować na XVII wiek. Krzyżyk św. Benedykta, w dawnej wersji, ma bowiem na odwrocie modlitwę św. Zachariasza (papieża, 741-752). Pod koniec stulecia Kościół nakazał zmianę formy medalika, okazało się bowiem, że zbyt bogaty „program modlitewny” nie był rozumiany przez wiernych, którzy nie mogąc odszyfrować zapisanych na nim niezwykle licznych skrótów traktowali go jak swego rodzaju amulet. Krzyżyki/medaliki św. Benedykta są znane do dzisiaj http://www.benedyktyni.pl/medalik.htm, niedawno przypominała je (jako swoisty dodatek) Gazeta Polska. Tak więc bardzo łatwo rozszyfrować stronę główną obiektu.

IHS

C S P B- Crux Sancti Patris Benedicti (Krzyż Świętego Ojca Benedykta).

Na belce pionowej krzyża, od góry do dołu: C S S M L- Crux Sacra Sit Mihi Lux (Krzyż święty niech mi będzie światłem). Na belce poprzecznej: N D S M D- Non Draco Sit Mihi Dux (Szatan -dosłownie: smok- niech nie będzie mi przewodnikiem).
Dookoła  : VRSNSMV-SMQLIVB, co oznacza: Vade Retro Satana, Numquam Suade Mihi Vana – Sunt Mala Quae Libas, Ipse Venena Bibas (Idź precz szatanie, nie kuś mnie do próżności, złe jest to co podsuwasz, sam pij truciznę)

I tu zaczynają się schody… O ile sam fakt umieszczania na tym medaliku modlitwy św. Zachariasza (chociaż częściej, mylnie pisze się o „błogosławieństwie”) jest wspominany, to jak te skróty odszyfrować?

Wokół wizerunku św. Benedykta mamy +Z+DIA+BIZ  SAR  +Z+  +HGF+BURS. Opis podobnego obiektu jest w materiałach zamojskiego muzeum http://muzeum-zamojskie.pl/wp-pdf/szik.pdf Autorka proponuje odszyfrowanie skrótów – ale w wersji bardzo zubożonej. Szukając w necie dalej, znalazłem na „Odkrywcy”, link do francuskiego portalu poszukiwaczy, gdzie rozszyfrowanie brzmi wiarygodniej – tu każdy znak koduje całą frazę modlitwy. Wersja „zamojska” podaje tylko pierwsze ich słowa. Niestety, przy dokładniejszej lekturze widać, że autor ma kłopoty z łaciną, liczne wyrazy zniekształca i przekręca.
Postanowiłem spróbować przywrócić je do właściwej (mam nadzieję) formy i przetłumaczyć. Efekty podam niżej, w jednym oknie byłoby trochę za dużo.
Oczywiście,  tłumaczenie należałoby jeszcze wygładzić, ale treść oddaje. Nie potrafię jedynie zakwalifikować ostatniego wersu (S:SEBASTIA) - zapewne wezwanie św. Sebastiana, być może związane z miejscem powstania krzyżyka.

Gradiv:
Znak                                    Łaciński tekst modlitwy                                    Tłumaczenie

+   Crux Christi salva nos.  //   Krzyżu Chrystusowy, zbaw nas.

Z   Zelus domus tuae liberet me.   //     Wiara domu Twego mnie wyzwoli.

+   Crux vincit,crux regnat,crux imperat per signum crucis libera me Domine ab hac peste.  //   Krzyż zwycięży, krzyż króluje, krzyż rządzi, przez znak Krzyża wybaw mnie Panie od zguby.

D   Deus Deus meus, expelle pestem a me et a loco isto et libera me.   //  Boże, mój Boże, oddal ode mnie i miejsca mego zgubę i uwolnij mnie od niej.

I   In manus tuas Domine comendo spiritum cor et corpus meum.  //   W ręce Twe, Panie oddaję duszę, serce i ciało moje.

A   Ante caelum et terram Deus erat et dux potens est, libera me ab ista peste.  //     Boże, który byłeś przed niebem i ziemią, władco potężny, wybaw mnie od zguby.

+   Crux Christi potens est ad expellendam peste ab hoc loco et a corpore meo.   //  Krzyż Chrystusowy władny jest oddalić zgubę od miejsca tego i ode mnie.

B   Bonum est praestolari auxilium Dei cum silentio ut expellat pestem a me.   //  Dobrze jest w milczeniu oczekiwać na pomoc Boga, aby oddaliła zgubę ode mnie.

I   Inclinabo cor meum ad faciendas iustificationes tuas ut non confundar quoniam invocavi te.  //   Naginam serce moje do czynienia skruchy przed Tobą i nie zawiodę się wzywając Ciebie.

Z   Zelam super iniquos pacem peccatorum videns et speravi in te.  //  Wierzę, że ponad niesprawiedliwymi ukażesz pokój grzesznikom, w Tobie mam nadzieję.

+    Crux Christi fuget daemons, aeram corruptum et pestem espellat.   //  Krzyż Chrystusowy rozpędza demony, czasy nieprawości i zguby naprawia.

S   Salus tua ego sum dicit Dominus, clama ad me et ego exaudiam te et liberato te ab ista peste.   //  Jestem twoim zbawieniem, mówi Pan, woła do mnie, a ja Go słucham, i uwolniony jestem od zagłady.

B   Beatus vir qui sperat in Domino et non respexit in vanitatis et insanias falsas.   //  Szczęśliwy, który ma nadzieję w Panu, nie ma upodobania w marnościach i fałszywym zbytku.

+   Crux Christi quae antea fuit in opprobium et contumeliam et nuc in gloriam et nobilitatem, sit mihi in salutem et expella a loco isto diabolum et aerem corruptum et pestem a corpore meo.   //   Krzyżu Chrystusowy, któryś był niegdyś znakiem hańby i zniewagi, a teraz chwały i szlachetności, bądź mi pomocą i oddal z tego miejsca szatana, a czas nieprawości i zguby od ciała mego.

Z   Zelus honoris Dei convertat me antequam moriat et in nomine Tuo salva me ab ista peste.     //  Wiara i cześć oddana Bogu odwraca ode mnie przedwczesny zgon i w imię Twoje obroni mnie od zguby.

+   Crux signum liberet populum Dei et a peste eos qui confidunt in eo.     //  Znak krzyża uwalnia lud Boży, i chroni od zguby tych, którzy mu zaufają.

H   Haeccine reddis Domino popule struete, redde vota tua, offerens sacrificium laudis et fide illi quia potens est istum locum, et ab hac peste libera me, quoniam qui confidum in eo non confundentur.   //  Wznoście do Pana modły ludy, oddaj i ty swoje modlitwy, głosząc chwałę świętości i wiarę, która jest mocą, i mnie od zguby uwolnij, dla której to przyczyny ufam, iż się nie zawiodę.

G   Guttum meo et faucibus meis adhaereat lingua mea sit non benedixero Tibi libera sperante in te confido libera me Deus ab hac peste et locum istum in quo nomem tuum invocatur.   //  Kroplą znikomą i małością moją jeno jest moja mowa, ale w błogosławieństwie Twoim wolności upatruję, wierzę, że uwolnisz mnie Boże od zguby, gdy wzywam imienia twego.

F   Factae sunt tenebrae super universam terram in morte tua, Domine Deus meus, fiat lubrica et tenebrosa diaboli potestas quia ad hoc venisti Fili Dei vivi ut dissolvas opera diaboli expelle, tua potentia a loco isto et a me servo tuo pestem istam discedat, aer corruptus a me in tenebras exteriors.   //  Powstały ciemności nad całą ziemią w chwili śmierci Twojej, Panie Boże mój, nastała śliska i mroczna potęga szatana, aż do powrotu Syna Boga Żywego, który rozproszył dzieła szatańskie, Twoja moc ode mnie, sługi twego zgubę oddala, czasy nieprawości w ciemność odrzuca.

+   Crux Christo defende nos et expelle a loco isto pestem, et servum tuum libera a peste ista, quia benignus es et misericors et multae misericordiae et verax.   //  Krzyżu Chrystusowy, broń nas i oddal od tego miejsca zgubę, uwolnij sługę twego od zguby, ty, który jesteś łaskawy i miłosierny i pełen miłosierdzia i prawdziwy.

B   Beatus qui nom respexit in vanitates et insanias, in die mala liberabit eum Dominus, Domine in te esperabi me ab hac peste.    //  Szczęśliwy, który nie ma upodobania w marnościach i fałszywym zbytku, w złym dniu wspomoże go Pan, Panie, w tobie mam nadzieję w tym niebezpieczeństwie.

F   Factus est Deus in refugium mihi, quia in Te speravi libera me ab hac peste.   Bóg jest ucieczką dla mnie, który w Tobie mam nadzieję, obroń mnie od zguby.
R   Respice in me domine Deus meus Adonai, in sede sancta maiestatis tuae et miserere mei et propter misericordiam tuam ab hac peste libera me.   //  Spójrz na mnie, Boże mój, Adonai, z tronu świętego majestatu Twego, i zmiłuj się nade mną dla miłosierdzia Twego, obroń mnie od zguby.

S   Salus mea tu es sana me et sanabor salvum me facet et salvus ero.  //     Zbawienie moje, uzdrów mnie, i zapisz mnie pośród uzdrowionych, i niech będę zbawiony.

Nawigacja

[0] Indeks wiadomości